Qalxanşəkilli sözü, görünüşü və ya forması ilə qalxana bənzəyən cisimləri, hissələri və ya strukturları təsvir etmək üçün istifadə olunur. Yəni, ümumiyyətlə qalxan formasını xatırladan hər hansı bir şeyə aiddir. Bu forma adətən, yuxarı hissəsi daha geniş, aşağı hissəsi isə daha dar və uclu və ya qıvrım bir şəkildə bitir.
Qalxan, tarixən müdafiə vasitəsi kimi istifadə olunan bir obyektdir. Bu səbəbdən, "qalxanşəkilli" sözü ilə təsvir olunan şeylər, müəyyən bir qoruyucu və ya dayaq funksiyasını ifadə edə bilər. Məsələn, bir qalxanşəkilli qalxancıq, bir orqanı qoruyur; qalxanşəkilli bir bitki yarpağı, özünü günəşdən qoruyur. Lakin, bu funksiya həmişə açıq şəkildə ifadə olunmur; bəzən sadəcə formal oxşarlıq əsas götürülür.
Biologiyada, qalxanşəkilli terminin tətbiqi genişdir. Qalxanşəkilli bezlər, qalxanşəkilli sümük strukturları və hətta qalxanşəkilli hüceyrələr mövcuddur. Bu hallarda, forma həm fiziki görünüşü, həm də funksiyanı əks etdirə bilər və ya sadəcə təsviri bir xüsusiyyət olaraq istifadə olunur.
Texnologiya və arxitekturada da qalxanşəkilli forma rast gəlinir. Məsələn, qalxanşəkilli bir dam örtüyü, həm estetik baxımdan cəlbedici, həm də struktur cəhətdən möhkəm ola bilər. Qalxanşəkilli bir qurğu hissəsi, müəyyən bir mexaniki və ya elektrik funksiyasını yerinə yetirə bilər. Beləliklə, "qalxanşəkilli" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, həmişə bir qalxanın formasına istinad edir.