Qarabasma sözü Azərbaycan dilində yuxuda görülən, qorxulu və narahatedici, insanı dəhşətə gətirən görüntülər, hadisələr və ya hisslər üçün işlədilir. Sadəcə "kabus" sözünün sinonimi olmaqdan daha çox, qarabasma daha qaranlıq, daha mistik bir atmosferi əks etdirir. Yuxunun sakit və mehriban dünyasından kəskin fərqlənən, qorxu və vahimə dolu bir təcrübədir.
Qarabasmanın tərkibindəki "qara" sözü, yuxunun mənfi, qaranlıq, xoşagəlməz təbiətini vurğulayır. "Basma" isə insanın yuxuda həm fiziki, həm də psixoloji olaraq bir növ təzyiq altında qalmasını, özünü əzablı, sıxılmış hiss etməsini ifadə edir. Beləliklə, qarabasma sadəcə qorxulu bir yuxu deyil, insanın şüurunun qaranlıq dərinliklərindən gələn, ruhunu sıxan, təsirindən uzun müddət azad ola bilmədiyi bir təcrübədir.
Folklor və ədəbiyyatda qarabasma tez-tez mistik qüvvələrlə, pis ruhlarla və ya qaranlıq aləmlərlə əlaqələndirilir. Qarabasma görən insanın ruhunun narahatlığı, gələcəklə bağlı qorxuları və ya həyatında yaşadığı psixoloji problemlərin əks olunması kimi də yozulur. Yuxu təfsirçiliyində qarabasmanın müxtəlif mənaları olsa da, ümumiyyətlə, pis əlamət və ya həyatdakı gərginliklərin göstəricisi hesab olunur.
Qısacası, qarabasma sadəcə bir kabus deyil, daha dərin, daha qaranlıq, insanı dərin narahatlığa salan bir yuxu təcrübəsidir. Onun tərkibindəki sözlərin mənaları və folklorik kontekstdəki yeri, onun sadəcə yuxu deyil, insanın daxili dünyasının bir əks olunması olduğunu göstərir.