Qarabaşlıq sözü, Azərbaycan dilinin köhnə lüğətlərində rast gəlinən bir termin olub, müasir dillə ifadə etsək, qulluqçuluq və ya kənizlik mənalarını əhatə edir. Lakin sadəcə "qulluq" demək kifayət deyil, çünki "qarabaşlıq" daha çox ictimai-siyasi kontekstdə, xüsusilə də feodal dövründə, əsasən qadınların ictimai mövqeyinin aşağılanması ilə bağlıdır.
Bu termin, sadəcə ev işlərində köməkçi olmaqdan daha geniş bir mənanı ifadə edirdi. Qarabaşlıq, fiziki əməyin yanında, həm də mənəvi, hətta cinsi istismara məruz qalmağı da özündə birləşdirirdi. Feodal sistemdə, güclülərin zəiflər üzərindəki hakimiyyətinin bir təzahürü kimi də qiymətləndirilə bilər. Qarabaşlıq vəziyyətində olan şəxslər, öz iradələrini itirərək, güclülərin istəklərinə tabe olmağa məcbur idilər.
Sözün "qara" komponenti, bu vəziyyətin qaranlıq, xoşagəlməz və utancverici olduğunu ifadə edir. "Başlıq" isə bir növ "vəziyyət", "məqam" mənasını verir. Beləliklə, "qarabaşlıq" sözü, feodal cəmiyyətin qadınlara qarşı haqsızlıq və istismarını əks etdirən, tarixi bir termindir. Bu termini araşdırmaq, həm də keçmişdəki ictimai quruluşun və qadınların sosial vəziyyətinin daha dərindən anlamağa imkan verir.
Müasir Azərbaycan dilində "qarabaşlıq" sözü demək olar ki, işlədilmir. Lakin onun mənasını bilmək, tariximizi və mədəniyyətimizi daha yaxşı anlamaq üçün vacibdir. Çünki bu söz, keçmişin acı gerçəkliyini əks etdirir və gələcək nəsillər üçün dərs və ibrətdir.