Qaragöz: (Sifət) Gözləri qara olan. Bu, sadəcə fiziki bir xüsusiyyəti ifadə edən bir söz deyil, eyni zamanda Azərbaycan mədəniyyətində dərin kökləri olan, şairlərin və yazıçılarının əsərlərində tez-tez rast gəlinən bir təsvir vasitəsidir. Qaragöz, sadəcə qara göz demək deyil, baxışlarda gizlənən sirri, cazibəni, dərinliyi və ifadə qüvvəsini də özündə əks etdirir.
Misal olaraq, "Qaragöz qız" ifadəsi, sadəcə qara gözləri olan bir qızı deyil, ümumiyyətlə, cəlbedici, sirli, bəlkə də bir az gizəmli bir qızı təsəvvürümüzə gətirir. Bu, göz rənginin estetik təsirindən kənara çıxaraq, obrazın ümumi təəssüratına da təsir edir. Qaranlıq, dərin baxışlar, çox zaman sirr və cazibə ilə əlaqələndirilir.
Verilən nümunədəki "Böyük qız ucaboylu, incəbelli, qaragözlü, uzun qarasaçlı, … nəzakətli bir … gözəl olduğunu sübut edir" cümləsi, "qaragözlü" sözünün təsvirin tərkib hissəsi kimi necə zərif bir şəkildə istifadə edildiyini göstərir. Burada qara göz, gözəlliyin və zərifliyin tamamlayıcı bir elementi kimi təqdim olunur. Bu da sözün yalnız fiziki mənasından daha geniş bir məna kəsb etdiyini göstərir.
Ümumilikdə, "Qaragöz" sözü Azərbaycan dilində sadə bir sifət olmaqdan kənara çıxaraq, ədəbiyyatda və mədəniyyətdə müəyyən bir estetik və emosional yük daşıyan, obrazların təsvirində istifadə edilən ifadəli bir vasitədir.