Qaranquş (Hirundinidae fəsiləsindən olan quşlar) – incə bədən quruluşuna, uzun və iti qanadlara, həmçinin qısa, haçaquyruğa malik olan gözəl və çevik uçan köçəri quşlardır. Onların havada ustalıqla manevr etmə qabiliyyəti təəccüblüdür. Sürətləri və çeviklikləri ilə seçilirlər. Hətta havada uçarkən yemək tuta bilirlər.
Qaranquşların çoxu isti ölkələrdə qışlayır və yazda yuva qurmaq üçün vətənlərinə qayıdırlar. Yuvalarını adətən bina divarlarının çatlaqlarına, körpülərin altına, qayaların üstünə və ya bəzən insan yaşayış yerlərinə yaxın ərazilərdə – evlərin damlarına, pəncərələrin kənarlarına yapışdırırlar. Yuvalarını palçıq, ot və tüklərdən hazırlayırlar. Bu yuvaların formasının və ölçülərinin növlərə görə fərqləri vardır.
Qaranquşlar əsasən həşəratlarla qidalanırlar. Havada uçan böcəkləri, milçəkləri və s. tutaraq ov edirlər. Onların nazik, uzun dimdikləri bu ovçuluq üsuluna çox yaraşır. Qaranquşların insanlara faydası böyükdür, çünki zərərli həşəratların sayını tənzimləyirlər.
Qaranquşun bədən quruluşunun aerodinamik xüsusiyyətləri onun əla uçma qabiliyyətinə tam uyğun gəlir. Uzun, iti qanadları sürətli uçmağa, havada asanlıqla manevr etməyə imkan verir. Qısa, haçaquyruğu isə istiqamətin dəqiq idarə olunmasına kömək edir. Bu canlıların hərəkəti, hətta hər bir vuruşu gözəlliyi və incəliyi ilə seçilir.
Müxtəlif mədəniyyətlərdə qaranquşlar yazın gəlişi, yeni həyatın başlanması və ümid simvolu kimi qəbul olunur. Onların görünüşü insanlarda müsbət emosiyalar yaradır.