Qaranlıqlaşma sözü "qaranlıqlaşmaq" fellərinin məsdəri olub, işığın azalması, yox olması və ya bir şeyin görünməz hala düşməsi mənasını verir. Bu, sadəcə işığın fiziki azalması deyil, həm də metaforik mənaları ehtiva edən geniş bir anlayışdır.
Fiziki qaranlıqlaşma gün batımı zamanı işığın azalması, buludların günəşi örtməsi, elektrik enerjisinin kəsilməsi nəticəsində yaranan qaranlıq və ya bir otağın pərdələrinin çəkilməsi ilə əlaqədar ola bilər. Bu halda, qaranlıqlaşma konkret və ölçüləbilən bir hadisədir. Məsələn, "Gün batdıqca qaranlıqlaşma başlayırdı" və ya "Qəfil elektrik kəsilməsi şəhəri qaranlıqlaşdırdı" kimi cümlələrdə istifadə olunur.
Metaforik qaranlıqlaşma isə daha geniş bir məna kəsb edir. Bu, ümidsizliyin, kədər və ya depressiyanın artması, ruh halının pisləşməsi, insanın ətraf aləmdən uzaqlaşması və ya bir şeyin anlaşılmaz hala düşməsi kimi halları ifadə edə bilər. Məsələn, "Onun həyatı son illərdə qaranlıqlaşdı" cümləsi insanın həyatında xoşagəlməz hadisələr baş verdiyini və onun ruh halının pisləşdiyini göstərir. Başqa bir nümunə olaraq, "Qaranlıqlaşan münasibətlər artıq təmir olunmaz haldadır" cümləsi münasibətlərdəki anlaşılmazlıq və gərginliyin artmasını ifadə edir.
Beləliklə, "qaranlıqlaşma" sözü həm konkret fiziki hadisələri, həm də insan hissləri və münasibətləri ilə bağlı abstrakt mənaları özündə birləşdirən çoxşaxəli bir anlayışı təmsil edir. Onun mənasının dəqiq anlaşılması kontekstdən asılıdır.