izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qarasınca sözü Azərbaycan dilində zərf kimi işlənir və "ardınca", "dalınca", "ardından", "sonradan" mənalarını verir. Yəni, bir hadisənin, hərəkətin və ya şəxsin ardından, onun gedişatından sonra baş verən hərəkəti, vəziyyəti və ya hadisəni bildirir.

Mənasını daha geniş izah etmək üçün deyə bilərik ki, "qarasınca" sözü zaman və ya ardıcıllıq əlaqəsini ifadə edir, lakin "ardınca" sözündən fərqli olaraq daha çox təsadüfi, gözlənilməz bir ardıcıllığı ifadə edə bilir. "Ardınca" daha çox planlı, gözlənilən bir ardıcıllığı ifadə edərkən, "qarasınca" gözlənilmədən və ya birdən-birə baş verən bir hadisənin sonrakı təsirlərini ifadə edir. Bu baxımdan, "qarasınca" sözü, hadisələrin səbəb-nəticə əlaqəsini daha az vurğulayır və daha çox zaman ardıcıllığına diqqət çəkir.

Mirzə Fətəli Axundzadənin misalında olduğu kimi, "Tarverdinin qarasınca söylənirəm" ifadəsi, danışanın sözlərinin Tarverdinin hərəkətlərindən, davranışlarından və ya dediklərindən sonra, bir nəticə olaraq söylənildiyini bildirir. Bu zaman Tarverdinin hərəkətlərinin danışanın sözlərinə bilavasitə səbəb olması deyil, daha çox hadisələrin zaman ardıcıllığı vurğulanır. Danışan, Tarverdinin etdiklərindən sonra, onun davranışlarının təsirin altında qalaraq danışır.

Maraqlı bir məqam odur ki, "qarasınca" sözünün etimologiyası hələ də tam aydın deyil və müxtəlif tədqiqatçıların fərqli fikirləri mövcuddur. Ancaq dilin inkişaf tarixini nəzərə alaraq, bu sözün kökü haqqında daha dərin araşdırmalar aparmaq mümkündür. Sözün daha dəqiq etimologiyası onun istifadə sahəsini və mənasını daha yaxşı anlamağa kömək edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz