Qarayara, əsasən qaramalda, atlarda və qoyunlarda rast gəlinən, bəzən isə insanlara da yoluxa bilən təhlükəli bir yoluxucu xəstəlikdir. Bu xəstəlik, həddindən artıq yoluxuculuğu ilə seçilir və heyvanlar arasında sürətlə yayıla bilir. Qarayaranın əsas səbəbkarı Bacillus anthracis adlı bakteriya olub, torpaqda uzun müddət canlılığını saxlaya bilir. Heyvanlar, yoluxmuş ot və suyu qəbul etməklə, ya da yoluxmuş heyvanlarla təmasda olmaqla xəstəliyə tutula bilərlər.
Xəstəliyin əlamətləri heyvanlarda qızdırma, halsizlik, iştahsızlıq, şişkinliklər və dəri üzərində qara ləkələrin yaranması ilə özünü göstərir. İnsanlarda isə qarayara müxtəlif formalarda - dəri, ağciyər və bağırsaq formalarında özünü büruzə verə bilir. Dəri formasında xarakterik qara lezyonlar əmələ gəlir, ağciyər formasında isə ciddi tənəffüs problemləri müşahidə olunur, bağırsaq formasında isə qarın ağrısı və qusma baş verir.
Qarayara son dərəcə təhlükəli olduğundan, vaxtında müalicə olunmadıqda ölümcül nəticələrə səbəb ola bilər. Xəstəliyin qarşısının alınması üçün heyvanların peyvəndi vacibdir. İnsanlarda isə xəstəliklə təmasdan sonra dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır. Yoluxmuş heyvanlarla təmasdan çəkinmək, əl gigiyenasına riayət etmək və yoluxmuş ərazilərdə təhlükəsizlik tədbirlərinə əməl etmək qarayaranın qarşısının alınmasında mühüm rol oynayır. Məsələn, yoluxmuş heyvanların kəsilməsi və dəfn edilməsi kimi tədbirlər xəstəliyin yayılmasının qarşısını almağa kömək edir.
Verilən misalda ("Barmaqları tökülsün o müəllimin! Əllərinə qarayara çıxsın!") istifadə olunan ifadə qarayaranın nə dərəcədə təhlükəli və ağrılı bir xəstəlik olduğunu vurğulamaq üçündür. Bu, qarayaranın yalnız heyvanlarda deyil, həm də insanlarda ağır nəticələrə səbəb ola biləcəyini göstərən bir ifadədir.