Qarətgər (ər. qarət + fars. …gər) – Qarət etməklə, yəni başqalarının əmlakını zorla ələ keçirməklə məşğul olan şəxsdir. Bu sözün mənasını daha da dəqiqləşdirmək üçün, "qarət" sözünün özünün dərinliyinə varmaq lazımdır. Qarət sadəcə oğurluq deyil, qüvvə və zor tətbiq etməklə, bəzən də qrup halında həyata keçirilən bir əməliyyatdır. Buna görə də qarətgər, sadə bir oğru deyil, daha təhlükəli və cəsarətli, bəzən də amansız bir şəxsdir.
Qarətgər sözü, soyğunçu, çapovulçu, talançı və quldur kimi sinonimlərlə ifadə oluna bilsə də, hər birinin özünəməxsus nüansları vardır. Soyğunçu daha çox planlı və təşkil olunmuş qarət əməliyyatlarında iştirak edir; çapovulçu isə daha çox kiçik miqyaslı oğurluqlar edən və sürətli hərəkət edən bir şəxsdir; talançı isə geniş miqyaslı, bəlkə də müharibə və ya iğtişaşlar zamanı əmlakı ələ keçirən biridir; quldur isə ümumiyyətlə qrup halında fəaliyyət göstərən və əsasən kənd yerlərində, yollarda qarət törədən bir şəxsdir. Qarətgər isə bu kateqoriyaların ümumi bir adlandırılmasıdır və əsasən qarət əməlinin həyata keçirilməsinə yönəlmişdir.
Misal olaraq, şeirdəki "Məktəb dediyin qeydidilü bəndi-zəbandır; Qarətgəri-candı" misrası, məktəbin bəzən ədalətsiz və qeyri-bərabər olduğunu, bəzi tələbələrin "qarətgər" kimi davranaraq başqalarının hüquqlarını tapdaladığını bildirir. Bu, qarətgər sözünün yalnız maddi əmlakı deyil, həm də qeyri-maddi dəyərləri (məsələn, imkanlar, fürsətlər) ələ keçirməyə yönəldilmiş fəaliyyətlərə də şamil oluna biləcəyini göstərir.
Beləliklə, qarətgər sadəcə bir söz deyil, tarix, ədəbiyyat və sosial həyatımızda öz əksini tapmış, çoxcəhətli bir anlayışdır. Bu sözün mənasını dərk etmək, insan davranışlarını və sosial problemləri daha yaxşı anlamağa kömək edir.