Qarşılıq sözü Azərbaycan dilində geniş məna kəsb edən bir termindir. Əsasən bir əməlin, hərəkətin və ya hadisənin nəticəsini, reaksiyasını, əks-sədasını ifadə edir. Sadəcə "müqabil" və ya "əvəz" olmaqdan daha çox, qarşılıq səbəb-nəticə əlaqəsini vurğulayır.
Birinci mənası, sözün ən klassik istifadəsi olan, bir hərəkətin müqabilində başqa bir hərəkətin yer almasını ifadə edir. Bu, həm müsbət, həm də mənfi kontekstdə ola bilər. Məsələn, "yaxşılığın qarşılığı" ifadəsi yaxşı bir əmələ cavab olaraq başqa bir yaxşı əməlin edilməsini bildirir. Eynilə, "pisliyə pisliklə cavab vermək" də qarşılığın mənfi bir tərəfini göstərir. Bu mənada qarşılıq, həm də bir növ ədalət hissi ilə əlaqələndirilir; hərəkətin məntiqi və ya layiqli bir nəticəsinin olması.
Daha geniş mənada isə, qarşılıq bir şeyin əvəzini, bərabərini və ya dəyərini bildirə bilər. Məsələn, "zəhmətin qarşılığını vermək" ifadəsi sərf olunan əməyin layiqli bir mükafatla qiymətləndirilməsini bildirir. Bu, maddi və ya mənəvi ola bilər: pul, tərif, təşəkkür və s. Beləliklə, qarşılıq həm maddi, həm də mənəvi dəyərləri əhatə edir.
Maraqlı bir tərəfi də odur ki, qarşılıq bəzən gözlənilməz ola bilər. Bəzən bir hərəkətin qarşılığı dərhal görünməz, ancaq sonradan özünü göstərə bilər. Və ya, qarşılıq gözlənilən nəticədən fərqli ola bilər; bu da qarşılığın kompleks və çox tərəfli bir konsepsiya olduğunu göstərir.
Nəticə olaraq, "qarşılıq" sözü sadə bir sinonimlə əvəz edilə bilməyəcək zəngin bir mənaya malikdir. O, həm səbəb-nəticə əlaqəsini, həm də ədalət, mükafat və dəyər konsepsiyalarını özündə birləşdirir. Bu çox tərəfli məna onun dil dəyərini artırır.