Müqabil (ər. مقابل) sözü əsasən "qarşı tərəf", "üz-üzə olan", "qarşıda duran" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdə verilən "qarşı, qarşı tərəf, üzümüzə baxan tərəf" tərifi əsas mənasını əhatə etsə də, istifadə dairəsini tam əks etdirmir. Daha geniş və dəqiq bir izah vermək üçün aşağıdakıları qeyd etmək lazımdır:
1. Məkanca qarşıda olma: Müqabil sözü ən çox iki obyekt və ya şəxsin bir-birinə qarşı vəziyyətini ifadə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "Çayın müqabilində bir bağ var idi." cümləsində çayla bağ bir-birinə məkanca müqabildir. Bu mənada "qarbı", "qarşısı" kimi sözlərlə sinonim ola bilər, lakin "müqabil" daha formal və ədəbi bir üsluba malikdir.
2. Mənaca qarşı durma, ziddlik: Müqabil həmçinin mənəvi, ideoloji və ya fəlsəfi baxımdan qarşı durma, ziddlik və ya əkslik mənasında da işlənə bilər. Məsələn, "Onun fikirləri bizim müqabilimizdə idi." cümləsində fərqli fikirlər bir-birinə zidd, müqabildir. Bu mənada "əksinə", "əks" kimi sözlərlə sinonim ola bilər, lakin "müqabil" daha ciddi və rəsmi bir kontekstdə istifadə olunur.
3. Müqayisədə qarşılaşdırma: Müqabil müqayisə edilən iki obyekt və ya hadisəni bir-birinə qarşı qoymaq, oxşar və fərqli cəhətlərini vurğulamaq üçün də işlənə bilər. Məsələn, "İki sistemin müqabilində üstünlüklərini və çatışmazlıqlarını araşdırdıq." cümləsində iki sistem müqayisəli şəkildə bir-birinə qarşı qoyulub.
4. Hüquqi kontekstdə: Hüquqi sənədlərdə müqabil "əks tərəf", "davacı" və ya "cavabdeh" kimi tərcümə oluna bilər. Məsələn, "Müqabilin iddialarını rədd edirik." cümləsində "müqabil" hüquqi mübahisədə qarşı tərəfi göstərir.
Qısacası, "müqabil" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Ancaq hər halda, qarşıdurma, ziddlik, qarşıda olma, ya da müqayisədə qarşılaşdırma mənalarını əhatə edir. Sözün ərəb mənşəli olması onun formal və ədəbi üslubda daha çox işlənməsinə səbəb olur.