Qavrayış insanın həqiqi varlığı bilavasitə duyğu orqanları vasitəsilə dərk etməsidir. Bu, sadəcə bir şeyin görünməsi, eşidilməsi və ya toxunulması deyil; daha çox, bu duyğu təcrübəsinin beyində işlənməsi və mənalandırılması prosesidir. Qavrayış ətraf aləmin hadisələrini dərk etmək, fərqləndirmək və anlamaq qabiliyyətimizi əks etdirir.
Qavrayış prosesi passiv bir qəbuldan daha çox aktiv bir konstruksiyadır. Biz ətrafımızdakı məlumatları sadəcə qəbul etmirik; əksinə, keçmiş təcrübələrimiz, gözləntilərimiz, inamlarımız və hətta duyğularımız qavrayışımızı formalaşdırır və yönləndirir. Məsələn, eyni səs fərqli şəxslər tərəfindən fərqli şəkildə qavranıla bilər; birisi onu musiqi kimi, digəri isə narahat edici bir səs kimi qavraya bilər.
Qavrayışın bir çox növü vardır: görmə, eşitmə, toxunma, dad və iybilmə qavrayışı. Lakin bu hisslərin qarşılıqlı əlaqəsi daha mürəkkəb bir qavrayış təcrübəsi yaradır. Məsələn, bir alma həm görmə (formasını, rəngini), həm də toxunma (sərtliyini, hamarlığını) və dad (dadını) vasitəsilə qavranılır. Bu hisslərin birləşməsi bizim "alma" anlayışımızı formalaşdırır.
Qavrayışın həm fizioloji, həm də psixoloji əsasları vardır. Fizioloji aspekt duyğu orqanlarının və beyinin işlənmə mexanizmlərini əhatə edir. Psixoloji aspekt isə qavrayışın şəxsi təcrübə, mədəniyyət və digər amillərdən necə təsirləndiyi ilə bağlıdır. Qavrayışın pozulması (məsələn, halüsinasiyalar, illüziyalar) müxtəlif psixi və nevroloji xəstəliklərin əlaməti ola bilər.
Nəticə etibarilə, qavrayış sadəcə dünyanı "görmək" deyil, onu mənalandırmaq, təşkil etmək və ona reaksiya vermək qabiliyyətimizin əsasını təşkil edən mürəkkəb və dinamik bir prosesdir. Bu, bizim dünyamızla qarşılıqlı əlaqə qurmağımızın əsasını təşkil edir və həm də şəxsiyyətimizin, hətta mədəniyyətimizin formalaşmasında əhəmiyyətli rol oynayır.