Qaynaq (mənbə) sözü bir şeyin başlanğıc nöqtəsini, mənşəyini və ya yaranma yerini bildirir. Sadəcə suyun çıxdığı yer kimi deyil, daha geniş mənada hər hansı bir hadisənin, əsərin, fikrin və ya hərəkətin kökünü, əsasını ifadə edir. Bu, fiziki bir yer ola bilər (məsələn, çayın qaynağı, mineral suyun qaynağı) və ya metaforik olaraq bir şeyin əsasını, mənbəyini, ilhamını və ya səbəbini göstərə bilər (məsələn, bir əsərin qaynağı, bir hadisənin qaynağı, bir mübahisənin qaynağı).
Suyun qaynağı ilə bağlı misalda olduğu kimi, qaynaq konkret coğrafi mövqeni, suyun yer altından çıxdığı nöqtəni təsvir edir. Bu, həm də ətraf mühitin vacib bir elementidir, çünki bir çox canlılar üçün həyati əhəmiyyətli su mənbəyidir. Qaynaqların ekologiyası, biomüxtəlifliyi və su ehtiyatlarının idarə edilməsi baxımından əhəmiyyəti böyükdür.
Ancaq qaynaq anlayışı daha geniş məna daşıyır. Məsələn, ədəbiyyatda bir əsərin qaynağı, tarixi hadisələr, əfsanələr, real şəxslər və ya müəllifin öz həyatı ola bilər. Bu halda qaynaq, əsərin əsas ideyasının, süjetinin və ya personajlarının formalaşmasında rol oynayan ilham mənbəyini təmsil edir. Elmdə, bir kəşfin qaynağı əvvəlki tədqiqatlar, elm adamlarının müşahidələri və ya təsadüfi bir kəşf ola bilər.
Beləliklə, "qaynaq" sözü həm konkret, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər və hər iki halda da bir şeyin mənşəyini, başlanğıcını və ya əsasını göstərir. A. Şaiqin misalında olduğu kimi, şeirdə "qaynaq" həm coğrafi məkanı, həm də ilham mənbəyini bildirə bilər. Şeirdəki "su qaynağı" həm təbii bir hadisəni, həm də şairin ilham aldığı mənbəni, duyğularının kökünü təmsil edir.