Qurcanmaq Azərbaycan dilində "qurcalanmaq" sözünün sinonimi kimi istifadə olunan bir sözdür. Lakin sadəcə sinonim olmaqdan kənara çıxaraq, daha incelikli bir məna daşıyır. Qurcalanmaq, əsasən fiziki bir narahatlıqdan, bir şeyin əllə, barmaqla qarışdırılmasından qaynaqlanan hərəkəti bildirir. Qurcanmaq isə daha çox daxili, əsəbi bir narahatlığı, bir şeyə səbrsizcəsinə və ehtiyatla baxmağı, tədqiq etməyi ifadə edir. Sanki həmin şeyin sirrini açmaq, daxili məzmununu anlamaq istəyən bir baxışdır.
Misal olaraq, verilən cümlədə ("Kazım yerində qurcandı, diqqətlə oğlana baxdı, utancaq bir təbəssüm üzünə yayıldı.") Kazımın oğlana olan baxışı sadə bir baxış deyil. O, oğlana diqqətlə, təhlil edərək, dərinə varmağa çalışaraq baxır. Bu baxışda həm maraq, həm də ehtiyat var. Qurcanmaq sözü bu ehtiyatlı və maraq dolu baxışı daha dəqiq ifadə edir.
Qurcanmaq sözünün kökü "qurcaq" sözü ilə əlaqələndirilə bilər. Qurcaqlar hərəkətsiz olmalarına baxmayaraq, daxili bir həyat, özünəməxsus bir sirr daşıyırlar. Bu baxımdan, qurcanmaq həm də bir şeyin gizli mənasını axtarmaq, onun daxili dünyasına nüfuz etməyə çalışmaq kimi də anlaşıla bilər. Bu, sadəcə fiziki bir qarışdırma deyil, daha çox zehni və emosional bir prosesdir.
Beləliklə, "qurcanmaq" sözünün mənası sadəcə "qurcalanmaq" olmaqdan daha dərindir və bir şeyə diqqətlə, maraqla və ehtiyatla baxmaq, onun sirrini açıqlamağa çalışmaq mənasını daşıyır. Bu söz Azərbaycan dilinin zənginliyini və ifadə qabiliyyətini göstərən güclü bir misaldır.