Qızırğanmaq - Azərbaycan dilində geniş yayılmış, çoxşaxəli mənaya malik bir sözdür. Sadəcə "xəsislik etmək" və ya "verməyə əli getməmək"dən daha çox incəliklərə malik bir anlayışı ifadə edir. Qızırğanmaq, əslində, bir şeyə sahib olmaq istəyinin, ona olan bağlılığın və ya hətta ehtiyacın ifadəsidir, lakin bu hisslər qarşı tərəfə qarşı ətalətli, istəksiz davranış formasında özünü göstərir. Bu, sadəcə maddi şeylərə deyil, həm də vaxt, diqqət, məlumat və s. kimi qeyri-maddi şeylərə də aid ola bilər.
Sözün tərkibindəki "qızır" hissəsi, ehtimal ki, qızılı, qiymətli və ya çətin əldə edilən şeylərlə əlaqəli bir kontekstdən qaynaqlanır. Belə ki, qızırğanmaq, qiymətli bir şeyi, hətta qiymətsiz olsa da, özündə saxlamaq istəyinin, onu əldən verməkdən duyulan narahatlığın və ya hətta qorxunun ifadəsidir. Bu, sadəcə xəsislikdən daha mürəkkəb bir psixo-emosional vəziyyəti əks etdirir.
Lüğətdəki "müzayiqə etmək", "əsirgəmək", "heyfi gəlmək" kimi mənalar bu mürəkkəbliyi tamamlayır. Müzayiqə, bir növ təmkinli və düşünülmüş bir verməmək halını ifadə edir. Əsirgəmək isə daha çox şüurlu və hətta mərhəmətli bir qərarın nəticəsi ola bilər. "Heyfi gəlmək" isə əşyaya, vəziyyətə və ya insana olan bağlılığın emosional bir ifadəsidir. Beləliklə, qızırğanmaq, sadə bir xəsislik hərəkəti deyil, mürəkkəb və çoxşaxəli bir davranış formasını ifadə edən bir sözdür.
Maraqlı bir tərəfi də budur ki, qızırğanmaq hər zaman mənfi bir hal kimi qəbul edilmir. Bəzi hallarda, məsələn, qorunmaq üçün lazım olan bir şeyi, və ya çox əziz tutulan bir şeyi verməkdən imtina etmək, müəyyən dərəcədə qızırğanmağın müsbət bir tərəfini göstərir. Bu səbəbdən, sözün kontekstini nəzərə almadan yalnız "xəsislik" kimi tərcümə etmək doğru olmaz.