Mədəniyyətsizlik, bir cəmiyyətin qəbul etdiyi davranış qaydaları, dəyərlər, normalar və inanclar sistemindən kənarda qalma və ya onlara zidd hərəkət etmə halını ifadə edən bir termindir. Sadəcə "mədəniyyətin aşağı pilləsində olma" deyərək izah etmək yetərli deyil; çünki mədəniyyətsizlik, mütləq bir gerilik vəziyyətini ifadə etmir. Mədəniyyət dinamik və dəyişkən bir anlayışdır; müəyyən bir kontekstdə qəbul edilən davranış, başqa bir kontekstdə mədəniyyətsizlik kimi qəbul edilə bilər.
Mədəniyyətsizliyin təzahür formaları çox müxtəlifdir və fərqli mədəniyyətlərdə fərqli şəkildə təyin olunur. Lakin ümumiyyətlə, hörmətsizlik, kobudluq, qabalıq, etik qaydaları pozma, başqalarının hüquq və hisslərinə laqeyd yanaşma, qəddarlıq, əxlaqsızlıq kimi davranışlar mədəniyyətsizliyin əlamətləri sayıla bilər. Bu, sadəcə kənar görünən hərəkətlərdən deyil, eyni zamanda dərin dəyər sistemlərindən qaynaqlana bilər.
Məsələn, ictimai nəqliyyatda yer verməmək, danışarkən başqasının sözünü kəsmək, sıra gözləməmək kiçik görünən, amma mədəniyyətsizlik əlaməti olan hərəkətlərdir. Daha ağır hallarda isə, zorakılıq, qəddarlıq, irqçilik və digər ayrıseçkilik formaları açıq-aşkar mədəniyyətsizlik nümunələridir. Mədəniyyətsizliyin səbəbləri müxtəlifdir: tərbiyənin çatışmazlığı, cəmiyyətin təsiri, şəxsiyyətin xüsusiyyətləri, sosial-iqtisadi amillər və s.
Qısacası, mədəniyyətsizlik anlayışı sadəcə "qeyri-mədəni hərəkət" olaraq yekunlaşdırıla bilməyəcək qədər mürəkkəbdir. O, bir sıra amillərin qarşılıqlı təsiri nəticəsində formalaşan və cəmiyyətin normalarına, dəyərlərinə zidd olan davranışları əhatə edən geniş bir anlayışdır. Onun aradan qaldırılması üçün tərbiyənin, təhsilin və cəmiyyət səviyyəsində mədəni dəyərlərin gücləndirilməsinin böyük əhəmiyyəti vardır.