izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Məndil₂ (is. köhnə ot) Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "tayanın çürüməməsi üçün altına qoyulan köhnə ot" kimi tərif olunur. Lakin bu tərif qeyri-dəqiq və məhduddur. Çünki "məndil" sözü sadəcə tayanın altına qoyulan köhnə ot deyil, daha geniş bir mənaya malikdir. Əslində, "məndil" sözü quru, köhnə otların, çöp-alaqların ümumi adıdır ki, müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunur.

Etimalogiyasına nəzər salsaq, "məndil" sözünün türkcə kökləri olduğunu görərik. "Mən" və "dil" morfemlərinin birləşməsindən yaranmış ola bilər. Lakin bu hipotetik bir izahdır və tam əmin olmaq üçün əlavə araşdırmalar tələb olunur. "Mən" bir növ "öz" mənasında işlənmiş ola bilər, "dil" isə "növ", "cins" mənasını verməklə "öz növü, öz cinsindən olan quru ot" mənasını ortaya çıxarır. Bu təfsir, sözün geniş istifadə sahəsini daha yaxşı əks etdirir.

Məndil, tayanın çürüməməsi üçün altına qoyulmaqdan başqa, hayvanların yatağının altına sərilməsi, əşyaların qorunması üçün altlıq kimi və ya hətta quru yanacaq kimi də işlədilə bilər. Məsələn:

"Atın yatağının altına qalın bir təbəqə məndil sərdilər."

"Qış üçün soba yanacağı kimi məndildən istifadə etdilər."

"Köhnə qazanın altına məndil qoyub, çürüməsinin qarşısını aldılar."

Beləliklə, "məndil" sözü, müasir Azərbaycan dilində daha çox dialektal istifadə olunsa da, əsasən quru, köhnə otların ümumi adıdır və müxtəlif praktiki məqsədlər üçün istifadə olunur. Lüğət tərifi isə bu sözün yalnız bir istifadə sahəsini əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz