Məhərrəm (ər. مُحَرَّم, muḥarram) sözü ərəb mənşəlidir və "hərəm", "qadağan olunmuş", "müqəddəs" mənalarını özündə ehtiva edən "ḥaram" (حَرَم) fəildən törəmişdir. Lüğətlərdə əsasən "qadağan edilmiş ay" kimi tərcümə olunur. Bu, həmin ayda müharibə və qan tökülmənin qadağan olunması ilə bağlıdır. İslam öncəsi ərəb cəmiyyətində belə bir ənənə mövcud idi.
İslam təqvimində Məhərrəm ayı hicri-qəməri ilinin birinci ayıdır. İslam dininə görə, bu ayın müqəddəsliyi və qadağan olunmuşluğu, həm müharibənin qadağan olunması, həm də bu ayda baş vermiş vacib hadisələrlə əlaqədardır. Bu ayda, hicrətdən sonra Hz. Hüseynin Kərbəla döyüşündə şəhid olması ilə bağlı faciə baş vermişdir. Bu hadisə nəticəsində Məhərrəm ayı, xüsusilə şiələr arasında, kədər və yas ayı olaraq qeyd edilir.
Məhərrəm ayının "qadağan olunmuş" mənası ilə yanaşı, "müqəddəs" mənası da ön plana çıxır. Çünki bu ayda hər hansı bir pis əməldən, münaqişədən və qarşıdurmadan çəkinmək dini bir vəzifə hesab olunur. Bu səbəblə, Məhərrəm ayı həm dini baxımdan əhəmiyyətli, həm də tarixi bir çox hadisələrin yaşandığı bir aydır. Bu hadisələr ayın müqəddəsliyini daha da vurğulayır və ona xüsusi bir əhəmiyyət qazandırır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Bu il Məhərrəm ayının əvvəli sələmli bir şəkildə keçdi.
- Şiələr Məhərrəm ayında Hz. Hüseyni anaraq matəm saxlayırlar.
- Məhərrəm ayı İslam təqviminin birinci ayıdır və müqəddəs hesab olunur.
- Tarixçilər Məhərrəm ayında baş verən hadisələri araşdırırlar.