Məqsədəuyğunluq (məqsəd + uyğunluq) sözü iki əsas komponentdən – "məqsəd" və "uyğunluq" sözlərindən təşkil olunmuşdur. "Məqsəd" istənilən hədəf, niyyət, plan və ya arzu olub, hər hansı bir fəaliyyətin əsasını təşkil edir. "Uyğunluq" isə bir şeyin digərinə uyğun gəlməsi, uyğunlaşması mənasını daşıyır. Beləliklə, "məqsədəuyğunluq" bir fəaliyyətin, hərəkətin, planın və ya vasitənin qarşıya qoyulmuş məqsədə tam və ya qismən uyğun gəlməsi, ona xidmət etməsi deməkdir.
Daha geniş izah etsək, məqsədəuyğunluq sadəcə münasiblikdən daha çox şey ifadə edir. Münasiblik vəziyyətə uyğunluq, rahatlıq mənasını verə bilsə də, məqsədəuyğunluq birbaşa nəticəyə yönəlməni, effektivliyi əks etdirir. Bir hərəkətin məqsədəuyğun olması o deməkdir ki, bu hərəkət həmin məqsədə çatmaq üçün optimal və ya ən azından kafi dərəcədə effektivdir. Başqa sözlə, məqsədəuyğunluq, səylərin məqsədə nail olma istiqamətinə yönəlməsini, sərfinin ədalətli olmasını və nəticənin əldə olunmasına töhvəsini bildirir.
Məqsədəuyğunluq müxtəlif kontekstlərdə fərqli nüanslar daşıya bilər. Məlumatın məqsədəuyğunluğu onun aidiyyatı, vacibliyi ilə bağlıdır. Bir qərarın məqsədəuyğunluğu onun optimal və effektiv olmasını göstərir. Bir metodun məqsədəuyğunluğu isə onun nəticəyə aparan ən yaxşı yol olmasını ifadə edir. Məsələn:
- "Onun hərəkətləri tamamilə məqsədəuyğun idi və tezliklə müvəffəqiyyətə çatdı." (burada məqsədəuyğunluq hərəkətlərin effektivliyini, müvəffəqiyyətə aparan yol olmasını bildirir)
- "Layihənin məqsədəuyğunluğu şübhə doğurur, çünki əsas məqsədə cavab vermir." (burada məqsədəuyğunluq layihənin effektivliyinə və məqsədlə uyğunluğuna şübhəni bildirir)
- "Seçilmiş üsul məqsədəuyğun deyildi, çünki daha effektiv yollar mövcud idi." (burada məqsədəuyğunluğun olmaması, effektivliyin azlığını bildirir)
Ümumiləşdirərək deyə bilərik ki, məqsədəuyğunluq həm nəticəyə yönəlməni, həm də effektivliyi, optimallığı əks etdirən mürəkkəb bir anlayışdır. Sadəcə münasiblik deyil, məqsədə çatmaq üçün ən yaxşı yolun seçilməsini, resursların səmərəli istifadəsini ifadə edir.