Məsaməlilik (ərəb. مَسَامَة - məsamə - dəlik, boşluq + -lilik şəkilçisi) geoloji, fiziki və kimyəvi materialların struktur xüsusiyyətlərini ifadə edən bir termindir. Ümumi mənası, bir materialın içərisində qaz və ya mayenin keçə biləcəyi kiçik boşluqlar və ya kanalların mövcudluğu və bu boşluqların miqdarının göstəricisidir. Bu boşluqlar bir-birinə bağlı ola bilər (bir-birinə əlaqəli məsamələr), və ya təcrid olunmuş ola bilər (təcrid olunmuş məsamələr). Məsaməli bir materialın əsas xarakteristikası onun məsaməlilik faizi (və ya porozluğu) ilə müəyyən olunur – materialın ümumi həcminə nisbətən boşluqların həcminin faizlə ifadəsidir.
Məsaməlilik müxtəlif sahələrdə müxtəlif mənalarda istifadə oluna bilər. Məsələn, geologiyada, süxurların məsaməliliyi onların neft, qaz və yeraltı su ehtiyatlarını saxlama qabiliyyətini müəyyən edir. Yüksək məsaməlilikli süxurlar daha çox miqdarda maye saxlaya bilir. Bununla yanaşı, məsamələrin ölçüsü və formasının da əhəmiyyəti var. Kiçik və qeyri-bərabər məsamələr mayenin hərəkətini məhdudlaşdıra bilər. Hidravlik mühəndislikdə məsaməlilik torpağın su keçirmə qabiliyyətinin əsas göstəricisidir. Kənd təsərrüfatında, torpağın məsaməliliyi onun havalanma və su saxlama qabiliyyətinə təsir edir. Bundan əlavə, məsaməlilik məsaməli materialların (məsələn, köpük, süngər) istehsalında, filtr istehsalında və s. mühüm rol oynayır.
Məsaməliliyin ölçülməsi müxtəlif metodlarla aparılır. Bunlara qaz sızdırma üsulu, sıxılma üsulu və mikroskopik analizlər daxildir. Hər bir üsul müxtəlif növ materiallar üçün daha uyğundur. Məsaməlilik həm kəmiyyət, həm də keyfiyyət göstəricisi kimi qiymətləndirilir. Kəmiyyət göstəricisi məsaməlilik faizi olarkən, keyfiyyət göstəricisi məsamələrin ölçüsü, forması, bir-birilə əlaqəsi kimi parametrləri əhatə edir.
Müxtəlif cümlələrdə məsaməliliyə dair nümunələr:
- Bu süxurun yüksək məsaməliliyi onun neft ehtiyatlarını saxlama qabiliyyətini artırır.
- Torpağın məsaməliliyi onun bitki üçün əlverişli olmasını təmin edir.
- Mühəndislər betonun məsaməliliyini azaltmaq üçün müxtəlif əlavələr istifadə edirlər.
- Bu materialın aşağı məsaməliliyi suyun keçməsinə mane olur.