Məndil (ər. منديل - mändil) sözü Azərbaycan dilində əsasən "kiçik ölçülü, ümumiyyətlə kvadrat və ya düzbucaqlı formada olan, üzdə, əllərdə, boyunda və s. yerlərdə istifadə olunan parça" mənasında işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "cib dəsmalı, yaylıq" kimi tərifini görsək də, bu, onun mənasının tamlığını əks etdirmir. Çünki məndil yalnız cibdə saxlanılan bir əşya deyil, həmçinin müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunan bir parçadır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, ərəbcə "mändil" sözünün "silmək, təmizləmək" mənasını ifadə edən kökdən törədiyini görərik. Bu, məndilin əsas funksiyalarından birinin üzü, əlləri və ya başqa səthləri təmizləmək olduğunu göstərir. Lakin zaman keçdikcə məndilin istifadə sahəsi genişlənib, sadəcə təmizlik vasitəsi olmaqdan çıxıb, bəzək əşyası, hətta bəzi mədəniyyətlərdə rəmzi bir əhəmiyyət kəsb edən bir obyektə çevrilib.
Ədəbiyyatda məndil, aşiq şeirlərində və xalq ədəbiyyatında tez-tez rast gəlinən bir simvoldur. Aşıq Valehin misalında olduğu kimi, məndilin ləl-gövhərlə bəzədilməsi onun dəyərini və əhəmiyyətini göstərir. Bu misalda məndil həm də qiymətli bir hədiyyəni simvolizə edir. Başqa əsərlərdə məndil gözyaşlarını silmək üçün istifadə olunan bir əşya kimi, və ya sevgi, ayrılıq və s. kimi hissləri ifadə edən bir simvol kimi təsvir edilə bilər.
Qısaca, "məndil" sözünün mənası "kiçik ölçülü, təmizləmək üçün istifadə olunan parça" olmaqla yanaşı, tarixi, mədəni və ədəbi kontekstdən asılı olaraq daha geniş mənalar da daşıya bilər. Onun istifadəsi sadəcə praktik məqsədlərlə məhdudlaşmır, həm də simvolik və estetik bir əhəmiyyətə malikdir.