Məyus-məyus zərfi, əsasən “məyus” sifətinin təkrarı ilə əmələ gəlmiş və onun mənasını gücləndirən, daha ifadəli edən bir vasitədir. Sadəcə “məyus” sözü bir insanın ümidsizliyini, kədərini, ruh düşkünlüyünü bildirsə də, "məyus-məyus" bu hisslərin daha dərin, daha aşkar, daha görünən olduğunu vurğulayır. Bu zərf, insanda həm fiziki, həm də psixoloji təsir buraxan bir vəziyyəti təsvir edir. Məsələn, “məyus-məyus oturmaq” ifadəsi insanın yalnız əhval-ruhiyyəsinin deyil, həm də bədən dilinin, duruşunun, mimikasının da məyusluğunu əks etdirdiyini göstərir. Sözün təkrarı ilə ifadə olunan bu şiddətlilik, həmçinin məyusluğun davamlılığına, uzunmüddətli və dərin olmasına işarə edir.
Etimoloji baxımdan "məyus" sözü fars dilindən götürülmüşdür. Farsca "mayus" (مایوس) sözü "ümidsiz, məyus" mənasını verir. Azərbaycan dilinə keçərək fonetik dəyişikliklərə məruz qalmış və qəbul edilmiş forma "məyus" olmuşdur. Bu söz əsasən psixoloji vəziyyəti ifadə etməkdə işlənir. “Məyus-məyus” isə bu vəziyyətin həddən artıq dərəcədə olduğunu, insanın tamamilə ruhdan düşdüyünü, ətrafındakılardan təcrid olunduğunu göstərir.
Cümlədə işlənməsinə gəldikdə, "məyus-məyus" zərfi həm müstəqil olaraq, həm də fellərlə birlikdə işlənə bilər. Misal üçün:
- Molla Tanrıverdi məyus-məyus baxırdı, yenə də nitqi olmadı ki, danışsın. (Burada zərf fellə birlikdə işlənir və Molla Tanrıverdinin dərin məyusluğunu, həm də nitq qabiliyyətinin itirilməsini ifadə edir.)
- O, məyus-məyus bir tərzdə gəzirdi. (Burada isə zərf müstəqil işlənir və gəzinti tərzinin məyusluğu əks etdirdiyini bildirir.)
- Məyus-məyus oturmaq, danışmaq istəməmək onu daha da kədərləndirirdi. (burada məyus-məyus bir neçə fellə birlikdə işlənir və məyusluğun davamlılığını ifadə edir.)
Yekun olaraq, "məyus-məyus" zərfi, sadəcə "məyus" sözünün təkrarından əmələ gəlsə də, mənasını əhəmiyyətli dərəcədə artırır və insanın dərin, görünən, davamlı məyusluq halını daha effektiv şəkildə ifadə edir.