Mineral [fr. minéral] Yer kürəsinin təbii prosesləri nəticəsində əmələ gəlmiş, müəyyən kimyəvi tərkibə və kristal quruluşa malik homogen, təbii birləşmə və ya elementdir. Faydalı qazıntı kimi istifadə edilməsi mineralın təyin edici xüsusiyyəti deyil, əlavə bir xüsusiyyətidir. Çünki bir çox mineral, insan tərəfindən hələlik istifadə olunmasa da, təbiətdə mövcuddur və mineraloji tədqiqatların predmetidir.
Mineralların əmələ gəlmə prosesləri müxtəlifdir: maqmatik fəaliyyət, hidrotermal proseslər, çökmə proseslər, metamorfizm və biogen proseslər. Onların kimyəvi tərkibi olduqca müxtəlifdir – sadə elementlərdən (məsələn, qızıl, kükürd) mürəkkəb silikatlara (məsələn, kvarts, feldsapatlar) qədər geniş spektrdə dəyişir. Mineralların kristal quruluşu da onların xüsusiyyətlərini müəyyən edir. Kristal quruluşu mineralların xarici formasını, fiziki xassələrini (sərtlik, parıltı, rəng, sıxlıq) və digər xüsusiyyətlərini müəyyən edir.
Mineral anlayışı yalnız kimyəvi birləşmələri deyil, həmçinin yer qabığının tərkib hissəsi olan təmiz elementləri də əhatə edir. Məsələn, qızıl (Au), platin (Pt), kükürd (S) təbii halda tapılan və mineral kimi təsnif edilən elementlərdir. Mineral anlayışının tərkibinə daxil olmayan maddələrə isə qeyri-mineral maddələr deyilir. Bunlara, məsələn, şüşə, plastik, ərintilər və s. misal göstərmək olar.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Azərbaycanın ərazisində müxtəlif növ minerallar aşkar edilmişdir.
- Bu dağın ətəyində qiymətli minerallar yatağı var.
- Kvars minerallarının kristal quruluşu olduqca maraqlıdır.
- Tədqiqatçılar yeni bir mineral növü kəşf etdilər.
- Mineral su sağlamlıq üçün faydalıdır.