Miyandar (fars. میاندار) sözü Azərbaycan dilində köhnəlməkdə olan bir termindir və əsasən iki əsas mənaya malikdir. Hər iki məna da sözün farsca kökünə – "miyan" (orta, mərkəz) və "dar" (sahib, tutan) – əsaslanır, yəni "ortada duran", "mərkəzi tutan" mənasını verir. Bu, sözün funksiyasını dəqiq şəkildə əks etdirir.
Birinci mənası, ictimai məclislərin rəhbəri və ya idarəçisi deməkdir. Belə ki, miyandar məclisin gedişatını tənzimləyir, qaydaları müəyyən edir, mübahisələri həll edir və ümumi qaydanı təmin edirdi. Bu mənada, miyandar müasir anlayışlarla "sədr", "moderator", hətta "təşkilatçı" kimi sözlərlə sinonim ola bilər. Məsələn: "Məclisin miyandarı söz verdi və iclas başladı." və ya "O, uzun illər kənd məclisinin miyandarı olmuşdur."
İkinci mənası isə daha spesifik olub, zorxana məşqçisi və ya idarəçisi deməkdir. Tarixi mənbələrdə zorxananın fiziki və mənəvi tərbiyə mərkəzi kimi əhəmiyyəti qeyd olunur və miyandar həm peşəkar təlimçi, həm də zorxananın idarə edilməsindən məsul olan şəxs idi. Bu kontekstdə miyandarın vəzifələri məşqləri aparmaq, şagirdlərin fiziki hazırlığına nəzarət etmək, əxlaqi-mənəvi tərbiyələrini aparmaq və zorxananın ümumi işlərinə nəzarət etməkdən ibarət idi. Məsələn: "Gənc oğlan zorxananın məşhur miyandarından dərs alırdı." və ya "Miyandar şagirdlərə yeni hərəkətləri öyrədirdi."
Beləliklə, "miyandar" sözünün həm geniş, həm də spesifik mənaları var və tarixi kontekstdə, əsasən orta əsrlər və XIX əsrin əvvəllərində istifadə olunmuşdur. Müasir Azərbaycan dilində istifadə tezliyi azalsa da, tarixi terminologiya və mədəni irsimizin tədqiqi üçün əhəmiyyətli bir sözdür.