Müayinə (ər. معاينة - mu'āyina) sözü ərəb dilindən gəlmişdir və əsas mənası "hərtərəfli baxış, yoxlama, nəzərdən keçirmə" deməkdir. Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçmiş bu termin, tibb, texnika, hüquq və digər sahələrdə müxtəlif kontekstlərdə işlənir. Ümumi mənada hər hansı bir obyekt, hadisə və ya sistemin vəziyyətini, keyfiyyətini və ya funksiyasını dəqiq müəyyən etmək məqsədilə həyata keçirilən sistemli və ətraflı yoxlama prosesini ifadə edir.
Müayinənin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir. Məsələn, tibbdə müayinə xəstənin sağlamlıq vəziyyətini müəyyən etmək üçün həkim tərəfindən aparılan müayinəni, müayinəni bildirir; bu, fiziki müayinəni, laborator testlərini, radioloji müayinələri və digər diaqnostik prosedurları əhatə edə bilər. Texnikada müayinə, avadanlıq və ya mexanizmin işləkliyini, sağlamlığını yoxlamaq üçün aparılan texniki yoxlamanı ifadə edir. Hüquqda isə, müayinə, hadisə yerinin, sübutların və s. ətraflı nəzərdən keçirilməsini bildirə bilər.
Müayinə sözü müxtəlif cümlələrdə aşağıdakı kimi işlənə bilər:
- Həkim xəstəni müayinə etdi və diaqnoz qoydu.
- Maşının texniki müayinədən keçməsi vacibdir.
- Hadisə yerinin müayinəsi polis tərəfindən aparıldı.
- Mütəxəssis tərəfindən aparılan müayinə nəticələri gözlənilir.
- Əsərin dərin müayinəsi onun əsl dəyərini aşkara çıxardı.
Beləliklə, "müayinə" sözü sadəcə "baxış" mənasından daha geniş bir mənaya malikdir. O, hərtərəfli, sistemli və məqsədyönlü bir yoxlama prosesini ifadə edir və nəticədə obyekt, hadisə və ya sistem haqqında ətraflı məlumat əldə etməyə imkan verir. Sözün işlənmə üsulu kontekstdən asılı olaraq dəyişir, lakin əsas mənası – dəqiq və ətraflı yoxlama – dəyişməz qalır.