Müqavimətli sifəti əsasən fiziki və ya metafiziki bir qüvvəyə, hücuma və ya təzyiqə qarşı duran, möhkəm müqavimət göstərən varlıqları, hadisələri və ya materialları təsvir etmək üçün işlədilir. Bu, yalnız passiv bir müqavimət deyil, həm də aktiv bir qarşıdurmanı əhatə edə bilər. Məsələn, "müqavimətli material" deyərkən, materialın xarici təsirlərə qarşı dağılmama, deformasiyaya uğramama və ya formasını dəyişməmə xüsusiyyətini vurğulayırıq. "Müqavimətli əsgər" ifadəsində isə əsgərin düşmən hücumlarına, çətinliklərə və təzyiqlərə qarşı göstərdiyi fəal mübarizə və dözümlülük ön plana çıxır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "müqavimət" kökünün ərəb mənşəli olduğunu görərik. "Qavimət" (قويمت) kökü "möhkəmlik", "dözümlülük", "davamlılıq" mənalarını ifadə edir. "Mü-" isə bu sözün önünə gələrək, "qarşı" və ya "əleyhinə" mənasını əlavə edir. Beləliklə, "müqavimətli" sözü "qarşı durma qabiliyyətinə malik olan", "möhkəm və davamlı olan" kimi izah edilə bilər.
Müxtəlif kontekstlərdə "müqavimətli" sözünün işlənməsinə misallar gətirək:
- Fiziki kontekst: "Bu bina zəlzələyə müqavimətlidir." (Bina zəlzələnin təzyiqinə qarşı durma qabiliyyətinə malikdir.)
- Bioloji kontekst: "Bəzi bakteriyalar antibiotiklərə müqavimətlidir." (Bakteriyalar antibiotiklərin təsirinə qarşı dayanma qabiliyyətinə malikdir.)
- Sosioloji kontekst: "Xalqın işğala qarşı müqaviməti güclü idi." (Xalq işğalçı qüvvələrə qarşı fəal mübarizə aparırdı.)
- Texnoloji kontekst: "Yeni nəsil materiallar aşınmaya daha müqavimətlidir." (Materiallar aşınmanın təsirinə qarşı daha yüksək dözümlülük göstərir.)
Nəticə olaraq, "müqavimətli" sözü sadəcə bir şeyin qüvvəyə qarşı durmasını deyil, həm də bu qarşı durmanın dərəcəsini, xarakterini və səbəbini nəzərə alan geniş bir məna daşıyır. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mahiyyəti qüvvəyə, təzyiqə və ya hücuma qarşı göstərilən müqavimət olaraq qalır.