Müqtədir (ər. مُقْتَدِر) sifəti ərəb mənşəli olub, "qüvvətli, güclü, qüdrətli, qadir olan, iqtidar sahibi" mənalarını verir. Lüğətlərdə verilən tərif kifayət qədər ümumi olduğundan, daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah edək.
Müqtədir sözü, əsasən, bir varlığın və ya şəxsin öz istəklərini yerinə yetirə bilmək, hadisələrə təsir göstərə bilmək, maneələri aradan qaldırmaq və nəzarət etmək qabiliyyətini ifadə edir. Bu qabiliyyət fiziki güc, siyasi hakimiyyət, maddi imkanlar, mənəvi qüvvə və ya iradə kimi müxtəlif formalarda özünü göstərə bilər. Yəni, müqtədir olan bir şəxs sadəcə güclü deyil, həm də öz qüvvəsindən, imkanlarından səmərəli şəkildə istifadə edə bilir, qərarlar qəbul edə və onları həyata keçirə bilir.
Müqtədirin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn:
- Siyasi kontekstdə: "Müqtədir hökumət" ifadəsi güclü, qərarlarını həyata keçirə bilən, nüfuzlu bir hökuməti bildirir.
- İctimai həyatda: "Müqtədir bir şəxs" ifadəsi öz məqsədlərinə çatmaq üçün lazımi qabiliyyətə, bacarığa və imkanlara malik olan, təsirli və nüfuzlu bir insanı ifadə edər.
- Dini kontekstdə: Allah "Müqtədir" kimi təsvir edilir, çünki O, hər şeyə qadirdir və istədiyini edə bilər.
- Fəlsəfi kontekstdə: Müqtədir olmaq, bir varlığın özünü idarə etmə və təyin etmə qabiliyyəti kimi başa düşülə bilər.
Cümlə içində nümunələr:
- O, müqtədir bir lider idi və xalqı çətinliklərdən çıxardı.
- Müqtədir dövlətlər beynəlxalq münasibətlərdə daha çox təsir gücünə malikdirlər.
- Allah, hər şeyə müqtədir olan, sonsuz qüvvətə malikdir.
- Müqtədir olmaq üçün sadəcə güclü olmaq kifayət deyil, həm də ağıllı və uzaqgörən olmaq lazımdır.
Beləliklə, "müqtədir" sadəcə "güclü" mənasından daha geniş bir anlayışı əhatə edir və kontekstdən asılı olaraq daha dəqiq bir məna kəsb edir.