Müstəqil (ər. مستقل - mustaqil) sifəti başlıca olaraq "başqasından asılı olmayan, öz müstəqilliyinə malik olan" mənasını verir. Bu məna, sözün ərəb dilindən götürülmə tarixçəsinə və istifadə sahələrinə uyğun olaraq müxtəlif kontekstlərdə fərqli nüanslar əldə edə bilər.
Əsas mənası "öz müstəqilliyinə malik olan, sərbəst, başqasına tabe olmayan"dır. Bu mənada "müstəqil dövlət", "müstəqil iqtisadiyyat", "müstəqil siyasət" kimi ifadələr işlədilir. Bu ifadələrdə müstəqillik, xarici təzyiqlərdən və nəzarətdən azad olmağı, öz qərarlarını vermək və həyata keçirmək qabiliyyətini bildirir. Məsələn, "Müstəqil respublika" ifadəsi hər hansı bir xarici gücdən asılı olmayan, öz konstitusiyasına və qanunlarına əsasən idarə olunan bir dövləti təsvir edir.
Lakin "müstəqil" sözü daha geniş mənada da işlədilə bilər. Məsələn, "müstəqil düşüncə" deyərkən, şəxsin öz fikirlərinə sahib olmasını, başqalarının təsirinə məruz qalmadan düşünmək və qərar vermək qabiliyyətini nəzərdə tuturuq. Bu mənada müstəqillik, intellektual azadlığı, tənqidi düşüncəni və özünəməxsusluğunu əks etdirir. "Müstəqil tədqiqatçı" ifadəsi də eyni məntiqə əsaslanır: tədqiqatçı xarici təsirlərdən uzaq, özünün elmi metodlarına və nəticələrinə sadiq qalır.
Bundan əlavə, "müstəqil" sözü bəzi hallarda "öz-özünə yetərli" mənasında da işlənə bilər. Məsələn, "müstəqil həyat sürür" deyəndə, şəxsin maddi və mənəvi cəhətdən başqasından asılı olmadan yaşamasını nəzərdə tuturuq. Bu isə özünü təmin etmək, öz qərarlarını vermək və öz həyatını idarə etmək qabiliyyətini əks etdirir.
Beləliklə, "müstəqil" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mahiyyəti "başqasından asılı olmamaq, özünü idarə etmək, öz qərarlarını vermək və həyata keçirmək qabiliyyəti"dir.