Müstəqimlik (ərəb. مستقيم - müstəqim + -lik şəkilçisi) sözü "müstəqim" sözündən törəmişdir və əsasən iki əsas mənada işlənir:
1. Bağımsızlıq, asılılıqdan azadlıq: Bu mənada müstəqimlik, bir varlığın, qurumun və ya prosesin başqa bir varlıq, qurum və ya prosesdən asılı olmadan öz müstəqil qərarlarını verməsi və hərəkət etməsi deməkdir. Məsələn, "Seçkilərin müstəqimliyi" ifadəsində müstəqimlik, seçkilərin xarici təsirlərdən, təzyiqlərdən və manipulyasiyalardan uzaq, ədalətli və şəffaf şəkildə keçirilməsini bildirir. Digər nümunələr: "Ölkənin müstəqimliyi üçün mübarizə", "Məhkəmənin müstəqimliyi", "Fikir müstəqimliyi". Bu mənada müstəqimlik, həmçinin özünüidarəetmə, özünü tənzimləmə kimi mənaları da ehtiva edə bilər.
2. Düzlük, birbaşa olma: Bu mənada müstəqimlik, bir şeyin düz, əyriliyi olmayan, birbaşa yol tutması və ya hərəkət etməsi anlamına gəlir. Məsələn, "Müstəqim xətt çək", "Müstəqim yol gedək". Bu mənada müstəqimlik daha çox həndəsi və fiziki bir məfhumdur. Eyni zamanda, metaforik mənada da işlənə bilər: "Müstəqim danışmaq" (yalan danışmamaq, birbaşa və açıq danışmaq), "Müstəqim hədəfə doğru irəliləmək" (heç bir əngəldən yayınmadan). Bu mənada müstəqimlik, dolayılılıq, əyrilik və ya hiyləgərliklə ziddiyyət təşkil edir.
Beləliklə, "müstəqimlik" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, hər iki mənada da əsasən "asılılıqdan azadlıq" və ya "düzlük, birbaşa olma" ideyalarını əks etdirir. Sözün əsas kökü olan ərəb mənşəli "müstəqim" sözünün "düz", "hadisəsiz", "əyri olmayan" mənalarını da nəzərə alaraq, "müstəqimlik" sözünün mənasını daha da genişləndirmək olar. Söz, həm siyasi, həm də həndəsi və metaforik məqamlarda işlədilir.