Mütəəssib sifəti ərəb mənşəli olub, "təəssüb" sözündən törəmişdir. "Təəssüb" öz adət-ənənələrinə, inanclarına, mənsubiyyətinə qarşı həddindən artıq bağlılıq, qərəz, hətta təcavüzkarlıq mənasını verir. Beləliklə, mütəəssib sözü öz adət-ənənələrinə, inanclarına və ya ideyalarına şübhəsiz və həddindən artıq bağlı olan, digər fikirlərə və baxış bucaqlarına qarşı qərəzli və dözümsüz yanaşan şəxsi ifadə edir. Bu bağlılıq o qədər güclüdür ki, fərqli fikirlərə qarşı müqavimət göstərir, hətta onları təhqir edə və ya rədd edə bilər.
Mütəəssiblik, sadəcə adət-ənənələrə bağlılıqdan daha çoxdur. Bu, həmin adət-ənənələrin mütləq həqiqət olduğunu və başqa baxış bucaqlarının yanlış olduğunu düşünmək, fərqliliyi qəbul etməmək deməkdir. Mütəəssib insan öz baxışlarını başqalarına qəbul etdirməyə çalışır, müzakirəyə açıq deyil və öz fikirlərinə zidd olan hər hansı bir arqumenti rədd edir.
Lügətdəki tərif "öz adət və ənənələrini saxlamaqda ifratçılıq göstərən" kimi sadələşdirilmiş olsa da, mütəəssiblik daha geniş bir kontekstdə dinə, siyasətə, milliyətçiliyə, eləcə də sosial və mədəni qurumlara da aid ola bilər. Məsələn, "mütəəssib dindar", "mütəəssib millətçi", "mütəəssib siyasətçi" kimi ifadələr bu geniş mənanı əks etdirir. Verilən nümunədəki ("Qeyrilər bizə görə öz dillərini və yazılarını çox işlədirlər, bu ondan ötrü deyil...") cümlədə mütəəssiblik dil və yazıya olan həddindən artıq bağlılıq kontekstində işlənir.
Qısaca, "mütəəssib" sözü özünəməxsus inanc və dəyərlərə qərəzli, dözümsüz və həddindən artıq bağlılığı ifadə edir. Bu bağlılıq, başqalarının fikirlərini və həyat tərzlərini qəbul etməkdə çətinlik çəkməyə və konfliktlərə səbəb ola bilər.