izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Müvazinətli sifəti əsasən iki əsas mənada işlənir: birincisi, fiziki və ya riyazi bir tarazlıq, bərabərlik və ya uyğunluq ifadə edir; ikincisi isə, daha metaforik mənada, emosional, psixoloji və ya sosial bir tarazlıq, sabitlik və sakitlik bildirir.

Birinci məna (fiziki/riyazi): Müvazinətli, bir şeyin vəzn, miqdar, ölçü və ya digər kəmiyyət xüsusiyyətlərinin bərabər və ya uyğun olduğunu göstərir. Məsələn, "Müvazinətli qida rasionu" ifadəsi bədənin ehtiyac duyduğu qida maddələrinin bərabər miqdarda qəbul edilməsini bildirir. "Müvazinətli bir sistem" isə sistemin tərkib hissələri arasındakı tarazlığı, qarşılıqlı əlaqələrin harmoniyasını ifadə edir. Bu mənada "taraz", "bərabər", "uyğun" sözləri sinonim kimi istifadə oluna bilər, lakin "müvazinətli" daha çox sistemli və kompleks bir bərabərliyi, tarazlığı ifadə edir. Məsələn, "tərəzilər tarazdır" deyərkən sadə bir bərabərlik ifadə olunur, halbuki "müvazinətli tərəzi" deyərkən daha dəqiq ölçmə və dəqiq bir tarazlıqdan söz açılır.

İkinci məna (emosional/psixoloji/sosial): Bu mənada müvazinətli, insanın və ya bir qrupun emosional, psixoloji və ya sosial həyatında sabitlik, sakitlik və tarazlığı ifadə edir. "Müvazinətli şəxsiyyət" özünü idarə etmə bacarığına, duyğularını tənzimləmə qabiliyyətinə və həyatın çətinliklərinə uyğunlaşma qabiliyyətinə malik olan bir insanı ifadə edir. "Müvazinətli bir ailə" isə ailə üzvləri arasındakı qarşılıqlı hörmət, anlayış və dəstəyin olduğunu göstərir. Bu mənada "sakit", "səmim", "təravətli" sözləri müəyyən kontekstlərdə sinonim kimi işlədilə bilər, lakin "müvazinətli" sözü daha çox daxili sabitliyi, pozulmayan tarazlığı vurğulayır.

Etimologiya: "Müvazinətli" sözü "müvazinət" sözündən əmələ gəlmişdir. "Müvazinət" ərəb mənşəli bir sözdür və "bərabərlik, tarazlıq" mənasını verir. "Mü-" ön eki "qarşılıqlı" mənasını ifadə edərək sözə vurğu əlavə edir. Beləliklə, "müvazinətli" sözü "qarşılıqlı bərabərlikdə olan" mənasını da özündə ehtiva edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz