Nabat, ərəb mənşəli bir sözdür (نبات). Əsas mənası "bitki", "törəmə", "yetişmə" kimi tərcümə edilə bilər. Lakin zamanla, Azərbaycan dilində, əsasən şəkər qəndindən hazırlanan xüsusi bir şirniyyat növünü ifadə etmək üçün istifadə olunmağa başlayıb. Beləliklə, müasir Azərbaycan dilində "nabat" sözü, meyvə şirəsi və ya sadəcə su ilə qarışdırılan qəndin qızdırılıb, soyudulması nəticəsində əmələ gələn şəffaf, kristallik, şəkərli konfetləri bildirir. Bu kristalların ölçüsü və forması müxtəlif ola bilər; bəziləri kiçik və iynəvari, bəziləri isə daha iri, prizmatik formada olur.
Nabatın hazırlanma üsulu müxtəlif olsa da, əsasən qəndin suda həll olunması, təmizlənməsi və sonra yavaş-yavaş soyudulması ilə əldə edilir. Meyvə şirəsinin əlavə edilməsi nabatın rənginə və dadına müxtəliflik qatır. Məsələn, alma şirəsi ilə hazırlanan nabat sarımtıl, çobanyastığı şirəsi ilə hazırlanan nabat isə açıq sarı rəngdə olur. Tərkibində əlavə olaraq dəyişik ədviyyatlar, otlar və ya ətirlər də istifadə edilə bilər.
Cümlədə istifadəsi nümunələri:
- “Çayın yanına bir neçə ədəd nabat qoydu.”
- “Bazar günü nənəmin əl işi olan, çobanyastığı şirəsi ilə hazırlanmış ətirli nabatları yedik.”
- "Həkim, uşağın öskürəyini yatırmaq üçün nabatdan istifadə etməyi tövsiyə etdi." (burada nabat, həkim tərəfindən tövsiyə olunan, müalicəvi şəkərli bir məhsul kimi istifadə olunub.)
Gördüyümüz kimi, "nabat" sözü həm sadə, həm də daha mürəkkəb mənalarda istifadə oluna bilər. Hər halda, əsas mənası şəkər kristallarından ibarət olan bir şirniyyat növünü ifadə edir.