Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "şəlpə-şülpə" sözü ümumiyyətlə "top, yığcam bir yerdə olan xırda əşyalar" mənasında izah olunur. Lakin bu izah kifayət qədər geniş və dəqiq deyil. Daha dəqiq bir tərif vermək üçün sözün kontekstə bağlı olaraq bir neçə nüansı nəzərə almaq lazımdır.
"Şəlpə-şülpə" sözü əsasən sayı çox olan, ölçüsü kiçik, bir-birinə bənzər əşyaların qarışıq, dəqiq olmayan bir şəkildə yığılmasını ifadə edir. Bu əşyalar dağınıq, səliqəsiz şəkildə toplanmış ola bilər. Yəni sadəcə "top" deyilməkdən fərqli olaraq, "şəlpə-şülpə" sözü əşyaların miqdarının çoxluğu və onların sataşmış, qarışıq halda olmasını vurğulayır.
Sözün mənşəyinə gəldikdə isə, "şəlpə-şülpə" sözü onomatopoetik xarakter daşıyır. Yəni xırda əşyaların səs-küy çıxararaq bir-birinə dəyib səpələnməsini ifadə edən səslərin təqlidi yolu ilə yaranmışdır. "Pal-paltara" və "xırım-xırda" ifadələri ilə sinonim kimi istifadə olunsa da, "şəlpə-şülpə" daha çox hərəkətlilik, qarışıqlıq və səs-küy mənasını özündə ehtiva edir.
Misal üçün:
- "Masanın üstündə şəlpə-şülpə kağızlar yayılmışdı." (Bu cümlədə kağızların çoxluğu və səliqəsiz yayılmasını vurğulayır.)
- "Uşaqlar şəlpə-şülpə oyuncaqlarını toplamağa başladılar." (Burada oyuncaqların çoxluğu, qarışıqlığı və toplanma prosesinin bir qədər çətin olması ifadə olunur.)
Nəticə etibarilə, "şəlpə-şülpə" sözü sadəcə "top" deyilməkdən fərqli olaraq, xırda əşyaların sayının çoxluğu, onların qarışıqlığı, sataşmış və səliqəsiz şəkildə toplanması, həmçinin bəlkə də bu əşyaların hərəkətliliyi və yaratdığı səs-küy haqqında daha zəngin məlumat verir.