Şəffaflaşma sözü "şəffaflaşmaq" fellərinin məsdər formasından törəmişdir və əsasən bir prosesi, vəziyyəti və ya hadisəni ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "şəffaf olmaq halı" kimi izah edilməsinə baxmayaraq, daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah etmək mümkündür.
Əvvəlcə, "şəffaf" sözünün özü müxtəlif mənalarda işlənə bilər. Fiziki mənada şəffaflıq cismin işıq şüalarını ötürmə qabiliyyətini, yəni görünməyə imkan verməsini ifadə edir. Mənəvi mənada isə şəffaflıq açıqlıq, dürüstlük, gizli və ya qaranlıq tərəflərin olmaması anlamına gəlir. Bu səbəbdən "şəffaflaşma" da həm fiziki, həm də mənəvi prosesləri ifadə edə bilər.
Fiziki mənada şəffaflaşma, bir cismin və ya maddənin quruluşunda baş verən dəyişikliklər nəticəsində işıq ötürmə qabiliyyətinin artması prosesidir. Məsələn, buz əriməklə su halına keçdikdə şəffaflaşır. Bəzi kimyəvi reaksiyalar da maddələrin şəffaflaşmasına səbəb ola bilər.
Mənəvi mənada isə şəffaflaşma, bir hadisənin, sistemin və ya münasibətlərin daha aydın, başa düşülən və aşkar hala gəlməsi prosesidir. Bu, gizli məlumatların açıqlanması, qaranlıq məqamların aydınlaşdırılması, qeyri-şəffaf əməliyyatların aradan qaldırılması kimi müxtəlif halları əhatə edə bilər. Məsələn, "hökumətin fəaliyyətində şəffaflaşma müşahidə olunur" cümləsində şəffaflaşma, açıqlıq, hesabatlılıq və demokratiyaya doğru irəliləyişi ifadə edir. Eyni zamanda, "münasibətlərimizdəki şəffaflaşma əlaqələrimizi daha da möhkəmləndirdi" cümləsində şəffaflaşma, qarşılıqlı etimad və dürüstlüyü ifadə edir.
Qısacası, "şəffaflaşma" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir və həm fiziki, həm də mənəvi prosesləri əhatə edən geniş bir anlayışı təmsil edir. Ona görə də sadəcə "şəffaf olmaq halı" kimi deyil, daha geniş və kontekstə uyğun şəkildə izah edilməlidir.