izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şənlənmək feli Azərbaycan dilində geniş məna kəsb edən bir sözdür. Əsas mənası "sevinmək, fərəhlənmək, şadlanmaq" olsa da, bu mənanın müxtəlif çalarları və kontekstə bağlı nüansları mövcuddur. Lüğətlərdə sadəcə "sevinmək, fərəhlənmək, şadlanmaq" kimi təriflənməsi sözün bütün imkanlarını əks etdirmir.

Birincisi, "şənlənmək" fəaliyyətə əsaslanan bir sevincini ifadə edir. Yalnız daxili bir hissi deyil, həm də bunu xaricə, hərəkətlərlə, mimikalarla, bədən dilinin ifadəli şəkildə göstərilməsi ilə sərgiləməyi nəzərdə tutur. Misal üçün, "uşaqlar hədiyyələrdən şənləndi" cümləsində uşaqların yalnız daxili sevincini deyil, həm də bu sevincini hərəkətləri ilə ifadə etdiklərini anlayırıq. "Şənlənmək" sözü "sevinmək" sözündən daha canlı və ifadəlidir.

İkincisi, "şənlənmək" sözü kollektiv bir sevincini də ifadə edə bilər. Verilən nümunədə olduğu kimi, "O da şənləndi, biz də şənləndik" cümləsində qarşılıqlı sevinc, birgə paylaşılmış fərəh əks olunur. Bu mənada, "şənlənmək" sözü "birgə sevinmək", "bir-birinə qovuşan sevinc" mənasını da özündə ehtiva edir.

Üçüncüsü, "şənlənmək" sözü xarici bir hadisəyə, xoş bir vəziyyətə reaksiya olaraq baş verən bir sevincini bildirə bilər. Məsələn, "hava açıldıqca təbiət şənləndi" cümləsində təbiətin canlanması, güclənməsi, gözəlləşməsi "şənlənmək" feli ilə ifadə olunur. Bu, insanlara aid olmayan varlıqlara da aid edilə bilər.

Etimalogiyasına gəldikdə isə, "şən" kökünə "-lənmək" əlavəsindən əmələ gəlir. "Şən" sözünün özünün də türklərdə qədim kökləri vardır və "sevincli, fərəhli, şad" mənalarını əhatə edir. "Şənlənmək" sözünün türk dillərindəki mənaları da oxşar xarakter daşıyır.

Qısacası, "şənlənmək" sözü sadəcə sevinmək deyil, daha canlı, daha ifadəli, kollektiv və hadısələrə reaksiya olaraq baş verən bir sevincini ifadə edən bir söz olaraq tərif edilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz