Şərbaz sözü ərəb dilindən olan "şər" (şər, pislik, böhtan, iftira) və fars dilindən olan "-baz" (…edən, …çılar) şəkilçisinin birləşməsindən əmələ gəlmiş bir sifətdir. Lüğətlərdə sadəcə "şər, böhtan atmağı sevən; iftiraçı, fitnəçi" kimi tərif olunmasına baxmayaraq, mənası daha geniş və çoxşaxəlidir. Şərbaz, sadəcə şər yaymağı sevən deyil, həm də bunu sistemli şəkildə, məqsədli və hiyləgər şəkildə edən bir şəxsi ifadə edir.
Sözün mənasını daha dəqiq şəkildə izah etmək üçün onun müxtəlif aspektlərini nəzərə almaq lazımdır: Şərbaz, şər və fitnəni yaymaqla yanaşı, bunları planlı və gizli şəkildə həyata keçirir. Sadəcə bir söz demək deyil, söhbət dəlil-sübut toplamaq, yalan iftiralar düzəltmək və bunları inandırıcı şəkildə təqdim etmək bacarığına malik olmaqdan gedir. Fitnə-fəsad salmaq, insanlar arasında nifaq toxumaq, onları bir-birinə qarşı qoymaq şərbazın əsas xüsusiyyətlərindəndir. Bu səbəbdən, şərbaz sadəcə iftiraçı deyil, həm də mahir manipulyator və intriqacıdır.
Cümlə içində işlənmə nümunələri:
- O, həmişə şərbazlıq edər, başqalarının adını ləkələməkdən zövq alardı. (Burada şərbazlıq, şər və böhtan yaymaq kimi başa düşülür).
- Şərbaz düşmənlərimizin oyunlarına düşməməliyik. (Burada şərbaz, fitnə-fəsad törədən, hiyləgər düşmənlər üçün işlədilir).
- Şərbaz adamın sözlərinə inanmaq olmaz. (Bu cümlədə şərbaz, yalançı və etibarsız bir şəxsi ifadə edir).
- Həmin şərbazın əməlləri bütün şəhəri qarışdırdı. (Burada şərbaz, fitnə-fəsad salan, qarışıqlıq yaradan kimsə deməkdir).
Qısacası, şərbaz sözü sadə bir tərifə sığmayan, çoxcəhətli bir mənaya malikdir. Onun mənasını tam dərk etmək üçün sözün kontekstə görə dəyişən nusxələrini nəzərə almaq lazımdır.