Şirələmə: "Şirələmək" fellərinin isim halı olub, əsasən bitkilərin şirəsini almaq, çıxarmaq, ayırmaq və ya hər hansı bir mayenin sızdırılmasını, axıdılmasını ifadə edir. Bu proses müxtəlif üsullar vasitəsilə həyata keçirilə bilər: mexaniki sıxma, qızdırma, fermentasiya və sair.
Məna çalarları: Şirələmə termini sadəcə meyvə və tərəvəzlərin şirəsini çıxarmaqla məhdudlaşmır. Metaforik mənada da istifadə oluna bilər. Məsələn, bir əsərin, bir hadisənin, bir mövzunun mahiyyətini aşkar etmək, əsasını, incəliklərini ortaya qoymaq üçün də "şirələmək" metaforasından istifadə edilə bilər. Bu halda, əsas məqsəd mövzunun ən dərin qatlarını, ən gizli tərəflərini aşkara çıxarmaqdır. Bir məsələni "şirələmək" onun bütün detallarını, incəliklərini, fərqli aspektlərini araşdırmaq, incələmək deməkdir.
Etimologiya: Sözün kökü "şirə" sözündəndir. "Şirə"nin özü də "su", "mayе", "canlılıq" mənalarını ehtiva edir. Beləliklə, "şirələmək" həm fiziki bir prosesi (mayenin çıxarılmasını), həm də metaforik olaraq bir mövzunun mahiyyətinin aşkara çıxarılmasını ifadə edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Alma şirələmək üçün xüsusi presdən istifadə etdilər.
- Tarixçilər bu hadisənin bütün detallarını şirələmək üçün illərlə araşdırmalar aparıblar.
- Rəssam əsərinin incəliklərini, rənglərin və fırçaların toxunma xüsusiyyətlərini şirələməyə çalışırdı.
- Mətni yaxşı başa düşmək üçün onun mənasını şirələmək lazımdır.
Fərqli mənalar arasındakı fərq: Fiziki mənada istifadə edildiyi zaman "şirələmə" konkret bir prosesi ifadə edir. Metaforik mənada istifadə edildiyi zaman isə daha geniş bir məna kəsb edir və mövzunun dərinliklərinə nüfuz etmək, gizli məlumatları aşkar etmək kimi mənaları ifadə edir.