izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şorakətləşmə sözü "şorakətləşmək" felindən törəmiş bir isimdir. Əsas mənası, torpağın şorakətlənməsi, yəni məhsuldarlığını itirməsi, duzlaşması və ya başqa səbəblərdən bitki örtüyünün məhv olması prosesidir. Bu proses təbii səbəblərdən (məsələn, suvarmanın düzgün aparılmaması, yeraltı suların səthə yaxınlaşması nəticəsində duzlaşma) və ya insan fəaliyyətinin (məsələn, meşələrin qırılması, həddindən artıq otarılma, səhv əkinçilik üsullarının tətbiqi) nəticəsində baş verə bilər.

Lakin "şorakətləşmə" anlayışı yalnız torpaqla məhdudlaşmır. Metaforik mənada, "şorakətləşmə" hər hansı bir sahənin, sistemin və ya həyatın məhsuldarlığını, canlılığını və inkişaf potensialını itirməsi mənasında da işlənə bilər. Məsələn, "ictimai həyatın şorakətləşməsi", "mənəviyyatın şorakətləşməsi", "ədəbiyyatın şorakətləşməsi" kimi ifadələr bu mənaya nümunədir. Bu hallarda, şorakətləşmə, tənəzzül, geriləmə, inkişafın dayanması və ya çürümə kimi halları ifadə edir.

Şorakətləşmənin səbəbləri kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Torpaq şorakətləşməsində əsasən ekoloji amillər, iqlim dəyişiklikləri və insan fəaliyyəti önəmli rol oynayır. Digər sahələrdə isə, siyasi, iqtisadi, sosial və ya mədəni amillər şorakətləşmə prosesinə səbəb ola bilər. Məsələn, iqtisadiyyatın şorakətləşməsi iqtisadi böhranlar, səmərəsiz siyasətlər və ya qloballaşma proseslərinin mənfi təsirləri ilə əlaqələndirilə bilər.

Etimoloji baxımdan, "şora" sözü fars mənşəlidir və duzlu torpaq mənasını verir. "-kətləşmək" isə türk dilindəki "-kətləşmək" şəkilçisi ilə əmələ gəlmişdir və "şora halına gəlmək" mənasını ifadə edir. Beləliklə, "şorakətləşmə" sözü həm əsas mənasını, həm də metaforik mənasını əhatə edən geniş bir anlayışı təmsil edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz