Şumlanma: "Şumlanmaq" fellindən törəmiş isimdir. Lüğətlərdə əsasən "şumlanmaq" feli ilə əlaqəli olaraq torpağın şumlanması prosesi kimi izah olunsa da, mənası daha geniş və çoxqatlıdır.
Ən geniş mənası ilə şumlanma, torpağın səthinin dərinliyə qədər müxtəlif alətlərlə (şum, tırmıq və s.) işlənməsi, alt-üst edilməsi və beləliklə də onun becərilməyə hazırlanması prosesidir. Bu proses əkin əvvəli torpağın havalanmasını, alaq otlarının məhv edilməsini, torpağın strukturunun yaxşılaşdırılmasını və nəticədə məhsuldarlığın artmasını təmin edir. Şumlanma əməliyyatının dərinliyi, istifadə olunan alətlər və torpağın növündən asılı olaraq dəyişə bilər.
Ancaq “şumlanma”nın mənası yalnız kənd təsərrüfatı ilə məhdudlaşmır. Metaforik mənada, "şumlanma" bir sahənin, bir sistemin, hətta bir insanın daxili dünyasının dərinliklərinə nüfuz etmək, köhnə quruluşları pozmaq, təmizləmək və yeni bir quruluş yaratmaq üçün aparılan hərtərəfli və dərin bir dəyişiklik prosesini ifadə edə bilər. Məsələn, “ictimai həyatın şumlanması”, “siyasi sistemin şumlanması”, “şüurun şumlanması” kimi ifadələr bu metaforik mənaya nümunədir.
Etimoloji baxımdan, "şumlanma" kökü türk dillərindəki "şum" sözündən törəmişdir. "Şum" sözü torpaq işləmək üçün istifadə olunan alət və həmçinin torpağın şumlanması prosesini bildirir. Beləliklə, "şumlanma" sözü həm konkret, həm də məcazi mənalarda geniş istifadə oluna bilən bir sözdür.
Cümlə nümunələri:
*Yaz gəldi, kənd təsərrüfatı işçiləri tarlalarda şumlanma işlərinə başladılar.
*İqtisadiyyatın dərin şumlanması yeni inkişaf strategiyasının əsasını təşkil edir.
*Onun daxili dünyasının şumlanması uzun illər çəkdi.
*Toplumun köhnə adət-ənənələrindən azad olunması üçün dərin bir şumlanma tələb olunur.