Tamah (ər. təmə) sözü bir şeyə, əşyaya, vəzifəyə, vəsaitə və s. hədsiz, doymaz bir arzu, istək, hərislik və ya acgözlük ifadə edir. Bu arzu, əldə edilən şeydən daha çox, əldə etmə prosesinin özü, malik olma hissi ilə bağlı ola bilər. Beləliklə, tamah sadəcə "çox istəmək"dən fərqli olaraq, həddən artıq və doymaz bir istəyi ifadə edir. Bu istəyin əsasında, əldə ediləcək şeyin real dəyərindən daha çox, onun insanın nüfuzunu, statusunu və ya maddi vəziyyətini yüksəltmə potensialı yatır.
Tamah, əxlaqi baxımdan mənfi qiymətləndirilən bir xüsusiyyətdir. Çünki tamahkar insan həddini aşır, başqalarının hüquqlarını pozur, ədalətsiz davranır və hətta cinayət əməllərinə əl ata bilər. Tamahkarlıq, həm də mənəvi tənəzzülə, daxili boşluğa və həyatdan zövq almamağa səbəb olur.
Lüğətin verdiyi "bir şeydə gözü qalma" ifadəsi tamahın bir nəticəsini əks etdirir. Yəni tamahkar insan arzuladığı şeyi əldə edənədək onu düşünməkdən, əldə etmək yolları axtarmaqdan vaz keçmir, o şeyin "gözündə" qalır. Bu ifadə tamahın davamlılığını və insanın diqqətini tamamilə ələ keçirmə qabiliyyətini vurğulayır.
Tamahın sinonimləri arasında hərislik, acgözlük, qabar, istəklilik, acgözlük, avaragır, südü boğazına yetmək kimi sözlər sayıla bilər. Lakin bu sözlərin hamısı tamahın tam mənasını əhatə etmir. Məsələn, "istəklilik" müsbət bir kontekstdə də işlənə bilər, halbuki tamah əsasən mənfi bir konteksti ifadə edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- O, var-dövlətə olan tamahı ilə məşhur idi.
- Tamah, insanı hər cür pisliyə sürükləyir.
- Səltənətə olan tamahı onu ölümə aparacaq.
- Onun ürəyini pul qazanmaq tamahı bürümüşdü.
- Bu işdəki tamahı onun əməllərindən açıqca görünür.