Ovxalama sözü "ovxalamaq" felindən törəmiş isimdir. Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "yumşaltmaq, hamarlamaq, incəltmək" mənalarında izah olunsa da, bu tərif sözün bütün imkanlarını əhatə etmir. Daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah etmək üçün, sözün kontekstə bağlı olaraq bir neçə mənasını ayırmaq lazımdır.
Ən geniş mənasında ovxalama, bir səthin, materialın və ya predmetin toxumasını, quruluşunu dəyişdirmək məqsədilə üzərində yumşaq, nazik hərəkətlər etmək deməkdir. Bu, əl ilə edilə bilər (məsələn, parça ovxalamaq, xəmir ovxalamaq), və ya maşın vasitəsi ilə (məsələn, dəridə ovxalama prosesi). Bu mənada, ovxalama həm yumşaldıcı, həm də hamarlayıcı təsirə malikdir.
Bununla yanaşı, ovxalama sözü metaforik mənada da işlənə bilər. Məsələn, "hislərin ovxalanması", "ruh halının ovxalanması" kimi ifadələrdə ovxalama, müsbət emosiyaların, xoş duyğuların artırılması, rahatlama və sakitləşmə kimi mənaları ifadə edir. Bu mənada, ovxalama həssaslığa, nəvazişə və rahatlığa yönəlib. Belə hallarda söz əsasən psixoloji təsiri vurğulayır.
Etimoloji baxımdan, "ovxalamaq" feli, ehtimal ki, türk dillərinin köhnə təbəqəsinə aiddir və "ov" (sürtünmə, tərpənmə) və "xalamaq" (hərəkət etmək, dəyişmək) kimi köklərdən törəyə bilər. Bu hipotetik köklər sözün əsas mənasını - bir şey üzərində yumşaq təsir göstərməyi - daha aydın şəkildə izah edir.
Cümlə içərisində işlənmə nümunələri:
- Ana uşağını yumşaqca ovxaladı.
- Xəmiri yaxşı ovxalamalısan ki, xəmir yumşaq olsun.
- Dəri ovxalamaq üçün xüsusi maşınlardan istifadə olunur.
- Musiqi onun ruh halını ovxaladı.
- Məhəbbət hislərinin ovxalanması hər kəsə xoşdur.