Oyanma sözü "oynamaq" felindən törəmiş bir isimdir. Lüğətlərdə sadəcə olaraq "oynamaq" felinin isim formasına istinad edilir, ancaq daha geniş və dəqiq bir izah verə bilərik. Əslində, "oynamaq" felinin mənası çoxşaxəlidir və bu da "oyanma" sözünün mənasını müxtəlif kontekstlərdə fərqli şəkildə təfsir etməyimizə səbəb olur.
Ən geniş mənada, oyanma yuxudan, huşsuzluqdan, letarji və ya passivlik halından çıxma, fəallığa, hərəkətə keçmə halını ifadə edir. Bu mənada "oyanma" fiziki və ya əqli bir prosesi təsvir edir. Məsələn: "Səhər oyanması çətin idi" və ya "Qəfil oyanma onu qorxutdu". Bu kontekstdə "oyanma" ancaq bir hərəkəti deyil, həm də hissləri, ruh halını əhatə edə bilir.
Digər bir mənada, "oyanma" milli şüurda, sosial həyatda, siyasi proseslərdə bir canlanmanı, fəallaşmanı, mübarizəni bildirə bilər. Məsələn: "Milli oyanma hərəkatı", "İctimai oyanma". Bu istifadədə "oyanma" passivlikdən aktivliyə doğru bir keçidi, bir dəyişikliyi, bir dönüşü ifadə edir. Bu mənada daha çox kollektiv bir hadisəni təsvir edir.
Bəzi hallarda "oyanma" sözü bir anlayışın, bir hissin, bir düşüncənin birdən-birə ortaya çıxmasını, aydınlaşmasını ifadə edə bilər. Məsələn: "Onun vicdanında bir oyanma oldu." Bu istifadədə daha çox daxili, psixoloji bir proses vurğulanır.
Ümumiyyətlə, "oyanma" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsasında hər zaman bir statik vəziyyətdən dinamik bir vəziyyətə keçid, passivlikdən aktivliyə, huşsuzluqdan huşa doğru bir inkişaf yatır. Sözün etimologiyasına baxdıqda, "oynamaq" felinin fəallığı, hərəkəti ifadə etməsi bu mənanı daha da aydınlaşdırır. "Oyanma" sözü şüurlu bir hərəkət, bir proses və ya qəfil bir dəyişikliyi təsvir edə bilər.