Ölgünləşmək felinin əsas mənası "solğun, rəngsiz, cansız hala düşmək, görünmək" deməkdir. Bu, sadəcə rəng dəyişikliyini deyil, həm də canlılıq və enerjinin itkisini, solğunluğun arxasında gizlənən bir zəiflik və tükənmə hissini ifadə edir. "Ölgün" sözünün özündə də bu tükənmə, cansızlıq, solğunluq və titrəmə hissiyatı vardır. Beləliklə, ölgünləşmək, cansızlaşma, solğunlaşma, rəngsizləşmə kimi prosesləri əhatə edir, lakin yalnız bu proseslərlə məhdudlaşmır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "öl" kökünün "həyat enerjisinin itməsi" mənasını daşıdığını görərik. "-gün" şəkilçisi isə bu itmənin zamanla və tədricən baş verməsini bildirir. Beləliklə, "ölgünləşmək" sözü "həyat enerjisinin tədricən itməsi" mənasını da özündə ehtiva edir. Bu mənada, yalnız rəng dəyişikliyi deyil, həm də qüvvənin, canlılığın, parlaqlığın zəifləməsi prosesini ifadə edir.
Misal olaraq verilən "Divardakı əcaib şəkillər Məşuqənin gözlərində ölgünləşirdi" cümləsində "ölgünləşmək" feli, şəkillərin canlılığının, rənglərinin, bəlkə də hətta öz əhəmiyyətinin məşuqənin gözlərindəki ifadəsizliyə, kədərə, ya da ümidsizliyə qarşı solğunlaşması, əhəmiyyətsiz hala düşməsi mənasında işlənmişdir. Şəkillər həm fiziki olaraq solğunlaşa bilər, həm də simvolik olaraq - yəni əvvəlki təsirini itirərək - ölgünləşə bilər. Bu, sözün çox yönlü, kontekstə görə fərqli mənalar daşıya bilməsini göstərir.
Fərqli cümlələrdə "ölgünləşmək" felinin işlənməsinə digər nümunələr:
- Günəş batdıqca, dağlar ölgünləşdi.
- Uzun xəstəlikdən sonra, üzünün rəngi ölgünləşmişdi.
- Qəzəbindən sonra, səsi ölgünləşdi.
- Ümidləri ölgünləşdi.