Papirus [yun. πάπυρος (pápyros)] – Qədim dövrlərdə yazı yazmaq üçün istifadə edilən, Nil çayının sahillərində bitən, Cyperus papyrus növünə aid çoxillik, su bitkisidir. Hündürlüyü 3-5 metrə, bəzən isə 6 metrə qədər çatan bu bitki uzun, üçbucaq formalı gövdəyə, nazik, ipək kimi yumşaq, yaşıl rəngli yarpaqlara və qalın, iri köklərə malikdir. Bitkinin gövdəsindən alınan lifli materialdan isə qədim Misirlilər və digər qədim xalqlar kağız əvəzi olaraq istifadə edirdilər.
Papirusun hazırlanması mürəkkəb bir proses idi. Bitkinin gövdəsi uzununa zolaqlara ayrılır, sonra isə həmin zolaqlar bir-birinə perpendikulyar şəkildə sıx bir şəkildə düzülərək, preslənir və qurudulurdu. Nəticədə yüksək mütəhərrikliyə və qalınlığına malik, rəngi isə açıq sarıdan qəhvəyi rəngə qədər dəyişən material əldə edilirdi. Bu material həm yazı yazmaq, həm də digər məqsədlər üçün (məsələn, səbət toxumaq, mat hazırlamaq) istifadə olunurdu.
Papirus sözü özünün elmi adı olan Cyperus papyrus ilə yanaşı, həm də qədim Misirdə hazırlanan yazı materialını ifadə etmək üçün istifadə olunur. Beləliklə, "papirus" sözü həm bitkinin özü, həm də ondan hazırlanan yazı materialını bildirir. Müasir dillərdə istifadə olunan "paper" (kağız) sözünün etimoloji kökü də məhz "papirus" sözündəndir.
Cümlədə nümunələr:
1. Nil çayının sahillərində boylanan papiruslar gözəl mənzərə yaradırdı.
2. Qədim Misir alimləri papirus üzərində hieroqlif yazı yazmışlar.
3. Muzeydə qədim papirus əlyazmaları sərgilənirdi.
4. Arxeoloqlar qədim məzarlıqdan bir çox papirus parçaları tapdılar.