Pay-bölüş sözü Azərbaycan dilində iki əsas mənada işlənir: birincisi, paylama, yəni bir bütövü hissələrə ayırmaq, bölüşdürmək; ikincisi isə bu paylama aktının nəticəsi olan hissə, pay. Sözün mənşəyinə nəzər salsaq, "pay" sözünün kökü fars dilindəki "پای" (pây) - ayaq, hissə, pay deməkdir. "Bölüş" isə "bölmək" felindən törəmişdir və bölüşdürülmə prosesini ifadə edir. Beləliklə, "pay-bölüş" ifadəsi həm prosesi, həm də nəticəni əhatə edir.
Birinci mənada, "pay-bölüş etmək" və ya "pay-bölüş eləmək" ifadələri bir şeyin müəyyən sayda insan və ya varlıq arasında bərabər və ya qeyri-bərabər şəkildə bölüşdürülməsini bildirir. Bu bölüşdürmə mal-dövlət, torpaq, əmlak, miras, mənfəət, vəzifə və s. kimi müxtəlif şeylərə aid ola bilər. Məsələn: "Mirası ədalətlə pay-bölüş etdilər." və ya "Şirkətin mənfəətini işçilər arasında pay-bölüş etmək lazımdır." kimi cümlələrdə işlənir. Bu mənada, "pay-bölüş" sinonimləri "paylamaq", "bölüşdürmək", "taqsim etmək", "bərabər etmək" və s. ola bilər.
İkinci mənada, "pay-bölüş" bölüşdürülmüş hissələri, payları ifadə edir. Məsələn, "Hər kəs öz pay-bölüşünü aldı." kimi bir cümlədə, "pay-bölüş" hər bir şəxsə düşən hissəni ifadə edir. Bu mənada "pay-bölüş" sinonimi olaraq "pay", "hissə", "nəsibə" sözlərini göstərmək olar. Göstərilən nümunədəki "[Şahmar bəy bir neçə ildi mal-dövləti pay-bölüş edib [Şah bəydən] aralanmışdı]" cümləsində isə həm proses (pay-bölüş *etmək*), həm də nəticə (mal-dövlətin pay-bölüşü) nəzərdə tutulur. Yəni Şahmar bəy mal-dövlətini bölüşdürmüş və bu bölüşdürmənin nəticəsində öz payını alaraq Şah bəydən ayrılmışdır.
Ümumiləşdirərək deyə bilərik ki, "pay-bölüş" sözü həm bir əməli, həm də bu əməlin nəticəsini ifadə edən çoxmənalı bir söz birləşməsidir və kontekstdən asılı olaraq mənası dəqiqləşdirilir.