Pıqqapıq: Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "zərf" kimi qeyd olunan "pıqqapıq" sözü, əslində, səs təqlidi bir söz olub, mayenin intensiv, həvəsli, ara-sıra gurultu və ya püskürmə ilə qaynama prosesini ifadə edir. Yəni, sadəcə "qaynayır" sözünün sinonimi deyil, qaynama hərəkatının spesifik bir səs və görünüş xüsusiyyətini vurğulayır.
Sözün mənşəyi türk dillərindəki səs təqlidi sözlərlə bağlıdır. "Pıq" morfeminin təkrarı ("pıqqapıq") qaynayan mayenin səsini daha intensiv və davamlı şəkildə təsvir edir. "Pıq" səsi mayenin qızğınlığı, həvəsli qaynaması, bəzən isə qaynayıb püskürməsi ilə əlaqələndirilir.
"Pıqqapıq" sözü, "qaynar", "qaynayır" kimi sözlərdən fərqli olaraq, qaynama prosesinin dinamikliyini, səs-küyünü və görünüşünü daha canlı şəkildə əks etdirir. Məsələn, "Su qaynayır" ifadəsi sadə bir prosesi bildirir, halbuki "Su pıqqapıq qaynayır" ifadəsi daha canlandıran, obrazlı və ifadəlidir. Bu fərqi daha aydın göstərmək üçün aşağıdakı nümunələrə baxmaq olar:
Nümunələr:
- Qazan sakitcə qaynayırdı. (Qaynama prosesi sakit və sakitdir)
- Qazan pıqqapıq qaynayırdı. (Qaynama prosesi intensiv, səsli və həvəslidir)
- Səməni pıqqapıq qaynayaraq, evə xoş ətir yayırdı. (Qaynama prosesinin səsi və qoxusu vurğulanır)
- Qaynar su pıqqapıq çaydanıqdan töküldü. (Qaynayan suyun püskürməsi və səsi vurğulanır)
Beləliklə, "pıqqapıq" sözünün mənasını sadəcə "zərf" kimi təsvir etmək kifayət deyil. Bu söz, səs təqlidi əsasında yaradılmış, qaynama prosesinin intensivliyini, səs-küyünü və görünüşünü ifadə edən canlı və ifadəli bir söz olub, ədəbi dilə də xeyli təsir göstərir.