Prokat [rus. прокат] - metallurgiya və maşınqayırma sahələrində istifadə olunan bir termindir. Əsas mənası, metalın (adətən, polad, alüminium və ya digər metal ərintilərinin) müəyyən bir forma və ölçüyə malik məmulata çevrilməsi üçün istifadə olunan bir emal üsuludur. Bu prosesdə metal, yüksək temperaturda qızdırıldıqdan sonra, fırlanan vallar (rulonlar) arasından keçirilir və sıxılır. Valların formasından və parametrlərindən asılı olaraq metal müxtəlif kəsiklərə (məsələn, dairəvi, kvadrat, düzbucaqlı) malik lent, təbəqə, boru və digər profillər şəklinə salına bilir.
Prokat prosesi metalları möhkəmləndirmək, onların mexaniki xüsusiyyətlərini yaxşılaşdırmaq və istənilən forma vermək üçün istifadə olunur. Prokat məmulatları geniş tətbiq sahəsinə malikdir: tikintidən avtomobil sənayesinə, maşınqayırmadan neft-qaz sənayesinə qədər müxtəlif sahələrdə istifadə olunur. Məsələn, inşaatda prokat polad konstruksiyalarının, avtomobil sənayesində isə gövdə hissələrinin istehsalında geniş istifadə edilir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, rus dilindəki "прокат" sözünün "fırlatmaq", "rulonlamaq" mənasını verən fellərdən törədiyini görərik. Bu, prokat prosesinin mahiyyətini dəqiq əks etdirir. Azərbaycan dilinə rus dilindən keçmiş texniki termin olaraq, "prokat" sözü metalın vallar arasında sıxılması ilə əlaqəli həm prosesi, həm də prosesin nəticəsini (yəni prokat məmulatını) ifadə edə bilir.
Cümlə içərisində istifadəsi nümunələri:
- Neft-qaz kəmərlərinin istehsalında yüksək keyfiyyətli boru prokatından istifadə olunur.
- Zavod polad prokatının istehsalı ilə məşğul olur.
- Yeni tikiləcək körpünün konstruksiyası üçün yüksək möhkəmliyə malik prokat materiallar seçildi.
- Prokat prosesi yüksək dəqiqlik və nəzarət tələb edir.