Püskürmək fellinin Azərbaycan dilindəki mənası, lüğətlərdə verilən qısa izahdan daha geniş və dəqiq şəkildə aşağıdakı kimi təqdim oluna bilər:
Püskürmək (f.) – bir cismin öz daxilindən güclü təzyiq altında maye, qaz və ya bərk maddəni kəskin şəkildə xaricə atması, atıb səpməsi deməkdir. Bu əsas məna iki əsas istiqamətdə təzahür edir:
1. Fiziki püskürmə: Bu, təbiətdə və ya süni şəraitdə baş verən, fiziki qüvvələr nəticəsində baş verən püskürmə növüdür. Vulkan püskürməsi klassik nümunədir. Magma yer qabığının zəif yerlərindən yüksək təzyiq altında səthə çıxır və lava, kül, qazlar şəklində püskürür. Bundan başqa, məsələn, şampan şüşəsi açıldıqda içəridən qazın püskürməsini də bu kateqoriyaya aid etmək olar. Həmçinin, təzyiq altında olan bir mayeni sıxan zaman onun püskürməsi də bu qrupa aiddir.
2. Məcazi püskürmə: Bu, "püskürmək" fellinin daha geniş və məcazi mənasıdır. Burada fiziki bir püskürmə olmasa da, şiddətli, kəskin və nəzarətsiz bir şəkildə bir şeyin xaricə yayılması, səpələnməsi ifadə edilir. Məsələn: "Qəzəbindən gözləri püskürdü" cümləsində gözlərin fiziki olaraq bir şey atması yoxdur, lakin qəzəbinin ifadəsinin şiddəti və kəskinliyi bu sözlə ifadə olunur. Başqa bir nümunə olaraq, "Sözləri püskürdü" deyəndə, şəxsin sözlərinin coşqunluğunu, nəzarətsizliyini və sürətini vurğulayırıq. Pilpilənin püskürməsi də əslində məcazi mənada istifadə olunur, çünki pilpilənin özündən bir şeyin fiziki atılması yoxdur, ancaq onun kəskin və tez-tez qısa müddətdə hərəkətinin təsviridir.
Etimalogiyası: "Püskürmək" feli türk dillərinin qədim təbəqəsinə aiddir. kökü "püskür-" olub, "atmaq", "səpmək", "sovurmaq" mənalarını ehtiva edir.
Cümlə nümunələri:
• Vulkan şiddətlə püskürdü.
• Qəzəbindən gözləri od püskürdü.
• Sözləri əsəblə püskürdü.
• Şüşədən şampan köpüyü püskürdü.
• Maşından tüstü püskürdü.