Rastlaşma (Rastlaşmaq fellindən törəmiş isim): Qeyri-qəsdən, gözlənilmədən bir şeylə və ya kiminsə ilə qarşılaşma, təsadüfi görüş, qovuşma halı. Sözün mənası “qarşılaşma” sözünə yaxındır, lakin “qarşılaşma” daha geniş bir mənaya malikdir, planlı və ya planlaşdırılmamış hər cür görüşü əhatə edə bilər. “Rastlaşma” isə daha çox gözlənilməzliyi, təsadüfi xarakteri vurğulayır.
Misal olaraq verilən cümlədə (“Ağasəfərlə rastlaşması heç də Nəcmiyə xoş gəlmədi.”) rastlaşmanın gözlənilməz və istənilməyən bir hadisə kimi təqdim olunduğunu görürük. Nəcmiyyənin Ağasəfərlə qarşılaşması onun üçün xoşagəlməz bir hadisədir. Bu, “rastlaşma” sözünün mənfi kontekstdə də işlədilə biləcəyini göstərir.
“Rastlaşma” sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar daşıya bilər. Məsələn:
- Elmi rastlaşma: Elmi araşdırmalar zamanı gözlənilmədən yeni bir hadisə və ya faktla qarşılaşma. “Təcrübələr zamanı maraqlı bir rastlaşma ilə üzləşdik.”
- Ədəbi rastlaşma: Ədəbi əsərlərdə personajların gözlənilmədən qarşılaşması. “Romanın əsasını iki qəhrəmanın təsadüfi rastlaşması təşkil edir.”
- Tarixi rastlaşma: Tarix boyu baş vermiş, gözlənilməz və önəmi olan hadisələr. “Tarixçilər bu iki mədəniyyətin rastlaşmasını çox əhəmiyyətli hesab edirlər.”
“Rastlaşma” sözünün etimologiyasına gəlincə, o, “rast” və “laşmaq” şəkilçilərindən əmələ gəlmişdir. “Rast” sözü “təsadüfi”, “gözlənilmədən” mənalarına malikdir. “-laşmaq” şəkilçisi isə isimə feildən törəmə mənası verir.
Yekun olaraq, “rastlaşma” sözü sadəcə “qarşılaşma” deyil, daha çox gözlənilməz, təsadüfi və bəzən də istənilməyən bir qarşılaşmanı ifadə edir. Kontekstdən asılı olaraq müsbət, mənfi və ya neytral mənada işlənə bilər.