Realizə sözü latın dilindən (realisatio) gəlmişdir və əsasən "satma", "satılma", daha geniş mənada isə "satıb pula çevirmə" və ya "satılıb pula çevrilmə" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün iqtisadi kontekstdəki istifadəsini əsas götürərək sadələşdirilmiş bir təsvir verir. Ancaq realizə, daha geniş bir məna çalarına malikdir.
Əsasən iqtisadiyyatda istifadə olunan realizə, istehsal olunan məhsulun və ya göstərilən xidmətin bazara çıxarılaraq satılması və bununla da gəlir əldə edilməsi prosesini bildirir. Məhsulun və ya xidmətin reallaşması yalnız satışla məhdudlaşmır; o, həmçinin müvafiq ödənişin alınmasını, satış müqaviləsinin bağlanmasını və məhsulun və ya xidmətin alıcıya təhvil verilməsini də əhatə edir. Bu mənada realizə, istehsal prosesinin məntiqi davamı, kapitalın artımının əsas mərhələsi kimi qəbul edilir.
Lakin realizə termini iqtisadiyyatdan kənarda da istifadə oluna bilər. Məsələn, bir planın, layihənin, ideyanın "realizəsi" onun gerçəkləşdirilməsini, həyata keçirilməsini ifadə edir. Bu kontekstdə realizə, sadəcə bir satış prosesi deyil, bir məqsədin əldə edilməsi, bir potensialın gerçəkləşməsi anlamını da özündə ehtiva edir. Bir sənət əsərinin realizəsi onun yaradılması və ictimaiyyətə təqdim edilməsi, bir ssenarinin realizəsi isə filmin çəkilməsi ola bilər.
Beləliklə, "realizə" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Ancaq əsasında hər iki halda da bir potensialın, bir ideyanın, bir planın həyata keçirilməsi, gerçəkləşməsi, nəticə verən bir prosesə çevrilməsi yatar. Cümlədə necə işləndiyinə bir neçə nümunə:
- Bizim şirkətin bu ilki məhsul realizəsi ötən ilə nisbətən daha yüksəkdir.
- Layihənin uğurlu realizəsi üçün bütün komanda səylərini birləşdirdi.
- Rəssamın uzun illər ərzində qazandığı təcrübə onun əsərlərinin yüksək səviyyədə realizə olunmasına imkan verdi.
- Yeni qanunun realizəsi üçün ciddi çətinliklərlə üzləşdik.